wykład

Dlaczego tylu rodziców mówi dziś: „Kocham moje dzieci, ale bycie rodzicem to najtrudniejsze, co mnie spotkało”? W krajach rozwiniętych decyzje o rodzicielstwie są coraz częściej odkładane. W krajach OECD od lat 70. XX wieku wiek, w którym kobiety zostają matkami, rośnie średnio o rok na dekadę; podobnie przesuwa się wiek ojcostwa. Przyczyny tego trendu są złożone – to nie tylko kwestie ekonomiczne, społeczne i zawodowe, ale też lęk przed utratą wolności, pogorszeniem relacji z partnerem, poczucie braku kompetencji i obawy o przyszłość dzieci. Rodzicielstwo coraz częściej jawi się jako kosztowne emocjonalnie wyzwanie. Wraz z późniejszym rodzicielstwem rośnie poziom zasobów – rodzice częściej mają wyższe wykształcenie, stabilną sytuację zawodową i większe bezpieczeństwo finansowe. A jednak wielu z nich doświadcza przeciążenia, frustracji i wypalenia. Dlaczego? Jedną z odpowiedzi może być zmiana kulturowego modelu rodzicielstwa. Coraz częściej mówi się o „kulcie dziecka” – przekonaniu, że potrzeby dziecka muszą być zawsze na pierwszym miejscu, a wychowanie wymaga eksperckiej wiedzy, stałej obecności i uważności. To tworzy ogromną presję i sprzyja porównywaniu się z innymi, zwłaszcza w mediach społecznościowych.

W wykładzie przywołam tzw. paradoks rodzicielstwa, opisany przez Roya Baumeistera – rozbieżność między tym, że rodzicielstwo może nadawać życiu głęboki sens, a tym, że niekoniecznie przynosi codzienne poczucie szczęścia. Przyjrzymy się zjawisku wypalenia rodzicielskiego – jego objawom oraz temu, jak różni się ono od wypalenia zawodowego, depresji i stresu rodzicielskiego. To poważny problem: badania wskazują, że dotyka około 8% polskich rodziców – częściej matek – i wiąże się z istotnymi konsekwencjami, takimi jak pogorszenie zdrowia psychicznego, napięcia w związkach oraz wzrost ryzyka zaniedbań i przemocy wobec dzieci. Przedstawię wyniki badań pokazujące, dlaczego niektórzy rodzice są bardziej podatni na wypalenie i jaką rolę odgrywają w tym perfekcjonizm, presja społeczna oraz media społecznościowe. Omówię też znaczenie czynników ochronnych, takich jak inteligencja emocjonalna i wsparcie społeczne. Zastanowimy się, czy zjawisko wypalenia rodzicielskiego może być traktowane nie tylko jako sygnał osobistego kryzysu, lecz jako wskaźnik konieczności zmiany dominujących norm i oczekiwań wobec rodzicielstwa – zwłaszcza, że w debacie o dzietności zbyt rzadko uwzględnia się emocjonalne koszty rodzicielstwa i kulturowe narracje, które je kształtują.

Żal (regret), emocja samoświadomościowa oparta na myśleniu kontrfaktycznym („Co by było, gdyby?”), stanowi istotny czynnik wpływający na ludzkie decyzje. Choć rola żalu została szeroko zbadana w kontekście ekonomii, zdrowia czy kariery zawodowej, jego znaczenie w decyzjach prokreacyjnych wciąż pozostaje niedostatecznie rozpoznane. Tymczasem zarówno doświadczany żal rodzicielski – negatywna ocena wcześniejszych decyzji o zostaniu rodzicem – jak i żal antycypowany, czyli lęk przed tym, że decyzja o posiadaniu lub nieposiadaniu dzieci w przyszłości okaże się błędna, mogą być kluczowymi mechanizmami psychologicznymi wpływającymi na decyzje reprodukcyjne.

W dobie narastających wyzwań demograficznych, szczególnie w krajach rozwiniętych, zrozumienie tych emocjonalnych procesów nabiera szczególnego znaczenia. W trakcie wykładu przedstawię wyniki badań longitudinalnych prowadzonych w Polsce wśród młodych rodziców, które pokazują, że żal związany z rodzicielstwem może przekształcić się w trwały element tożsamości rodzicielskiej, wpływając nie tylko na zdrowie psychiczne i satysfakcję z życia, lecz także na motywację do posiadania kolejnych dzieci (Piotrowski, Naude i in., 2024). W połączeniu z wypaleniem rodzicielskim, doświadczenie żalu istotnie obniża chęć rozbudowy rodziny, co może wzmacniać obserwowane negatywne trendy demograficzne (Piotrowski, Mikolajczak i Roskam, 2023).

Wyniki te wskazują na konieczność ponownego przemyślenia polityk pronatalistycznych, które dotychczas koncentrowały się głównie na instrumentach ekonomicznych – takich jak świadczenia, dostęp do opieki instytucjonalnej czy urlopy rodzicielskie – pomijając emocjonalne i poznawcze aspekty decyzji o rodzicielstwie. Żal związany z rodzicielstwem nie powinien być traktowany wyłącznie jako osobista trudność, ale jako złożone zjawisko społeczne wymagające nowych, bardziej empatycznych i opartych na dowodach naukowych rozwiązań.

Wykład będzie okazją do refleksji nad tym, w jaki sposób badania psychologiczne mogą informować publiczne polityki oraz wspierać inicjatywy społeczne służące tworzeniu przestrzeni do świadomego, inkluzywnego planowania rodziny.

Wprowadzenie w historię ruchu intelektualnego, istniejącego od XVIII wieku, którego kodem komunikacyjnym jest rytuał i jego symbole. Podczas wykładu przyjrzymy się wolnomularstwu jako organizacji filozoficznej, charytatywnej, działająca pro bono na rzecz powszechnego dobra społecznego. Zbadamy na ile soft power masonerii jest realny i istotny. Czy wolnomularze wpływają na politykę Unii Europejskiej, wspierają ofiary wojen, czy uczestniczą w mediacjach na szczycie.

Każde przedsięwzięcie biznesowe jest wyzwaniem, szansą, ale i zagrożeniem. Pomimo to wiele osób, zwłaszcza młodych, je podejmuje. Warto jednak wcześniej zdać sobie sprawę z nieoczywistych, czyli często nieuświadamianych reguł biznesu. Zostały one sformułowane na podstawie rozmów z ponad setką znanych polskich przedsiębiorców i menedżerów, którzy osiągnęli wielkie sukcesy.

Konstruktorzy szybkich samochodów sportowych zauważają korzyści ze stosowania elementów aerodynamicznych podnoszących ich osiągi. W zmiennych warunkach jazdy, szybkie zakręty i jeszcze szybsze odcinki jazdy po prostej wymagają zmian własności aerodynamicznych ich nadwozi. Pojawiają się nowe konstrukcje i nowe modele o czasem zagadkowych kształtach. Zajęcia mają na celu przybliżenie podstaw procesów przepływu wpływających na zachowanie się szybkiego pojazdu.

Azotan(III) i azotan(V) sodu to substancje dodatkowe powszechnie stosowane w przetwórstwie mięsa. Zgodnie z nomenklaturą zaliczane są do grupy substancji konserwujących. Jednak ich właściwości nie ograniczają się jedynie do działania utrwalającego. Szczególnie istotnym celem ich stosowania w procesie peklowania mięsa jest wytworzenie stabilnej po obróbce termicznej barwy oraz aromatu i smaku typowego dla mięsa peklowanego. Należy jednak pamiętać, iż obecność azotanów(III) i (V) oraz ich pochodnych może być szkodliwa dla zdrowia człowieka.

Jaka jest Twoja rola gospodarce? Jak Ty postrzegasz swoją rolę w gospodarce? Jak powstała gospodarka? Czym w ogóle gospodarka jest? W jakim kierunku zmierza gospodarka? Zapraszam do wspólnego poszukiwania odpowiedzi na te inne pytania.

Rośliny doniczkowe to ozdoba wielu mieszkań – dodają zieleni, poprawiają nastrój i wpływają na jakość powietrza. Niestety, nie wszystkie są bezpieczne dla naszych pupili. W trakcie tej lekcji przyjrzymy się najczęstszym przypadkom zatruć kotów roślinami domowymi. Dowiemy się, które gatunki są szczególnie niebezpieczne, jakie objawy mogą sugerować zatrucie oraz jak postępować w sytuacji zagrożenia. Pokażemy również, jakie rośliny można bezpiecznie uprawiać w domu, dzieląc przestrzeń z kotem.

Lekcja ma charakter popularnonaukowy – łączy wiedzę z zakresu biologii, weterynarii i toksykologii z praktycznymi wskazówkami dla opiekunów zwierząt. Zajęcia prowadzi lekarz weterynarii z doświadczeniem dydaktycznym i klinicznym, który na co dzień zajmuje się toksykologią zwierząt towarzyszących.

Zapraszamy wszystkich miłośników zwierząt – szczególnie tych, którzy mają w domu kota lub planują go przygarnąć. To lekcja, która może uratować życie Twojemu pupilowi!

Na Ziemi układ odpornościowy chroni nas przed infekcjami bakteryjnymi, wirusowymi i pasożytniczymi. Monitoruje też stan komórek w naszym organizmie i całkiem skutecznie usuwa takie, które mogłyby przekształcić się w komórki nowotworowe. Co się jednak dzieje, kiedy zabieramy go ze sobą w kosmos? Na to pytanie próbujemy odpowiedzieć w ramach eksperymentu Immune Multiomics. Jest to jeden z 13 eksperymentów, który będzie wykonywany przez polskiego astronautę Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Opowiem Wam o tym, co już wiemy na temat funkcjonowania układu odpornościowego w czasie misji kosmicznych, czego jeszcze chcielibyśmy się dowiedzieć i na czym polega eksperyment Immune Multiomics. Na warsztatach spróbujecie przygotować paczkę z probówkami do pobierania krwi, którą można by wysłać na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Zobaczycie, że to wcale nie jest takie proste!

Podczas lekcji zostaną zaprezentowane narzędzia i aplikacje GIS dostępne on-line takie jak geowyszukiwarki i polskie geoportale umożliwiające wyszukiwanie i analizę informacji przestrzennej w życiu codziennym. Uczniowie wezmą udział w quizie dotyczącym rozpoznawania miejsc na ortofotomapie. Zostaną także zaprezentowae gry dydaktyczne powiązane z interaktywnymi mapami.

Czy wiesz, ile naprawdę kosztuje „raty 0%”? Czy opłaca się brać kredyt? Jak obliczyć rzeczywisty zysk z lokaty lub inwestycji? W czasie tej lekcji uczniowie odkryją, jak matematyka rządzi światem finansów osobistych. Wspólnie rozpracujemy popularne triki marketingowe, nauczymy się analizować oferty bankowe i obliczać rzeczywiste oprocentowanie kredytu. Zajęcia pokażą, jak dzięki prostym działaniom matematycznym możemy podejmować lepsze decyzje finansowe – nie tylko jako konsumenci, ale i przyszli inwestorzy. Zrozumienie procentu składanego, inflacji czy ryzyka inwestycyjnego może być prostsze niż myślisz – trzeba tylko znać kilka wzorów i zasady logicznego myślenia.

Co znajduje się w powietrzu, którym oddychamy? Choć może ono wydawać się przejrzyste, często zawiera bardzo małe cząstki stałe lub/i kropelki. Te cząstki zawieszone w powietrzu tworzą układy zwane aerozolami. W trakcie tej prezentacji pokażę, czym dokładnie są zanieczyszczenia aerozolowe, skąd się biorą i dlaczego stanowią realne zagrożenie dla naszego zdrowia i środowiska.
Słuchacz będzie miał okazję dowiedzieć się, jak drobiny pyłów, sadzy czy metali ciężkich mogą wpływać na układ oddechowy, krwionośny, a nawet nerwowy człowieka. Zobaczymy też, jak jakość powietrza zmienia się w miastach, przy drogach czy w pobliżu zakładów przemysłowych. Opowiem o tym, jak inżynierowie środowiska mierzą się z tymi wyzwaniami i jakie technologie stosują, by oczyścić gazy – zarówno przemysłowe, jak i te z codziennego otoczenia.
Przedstawię wybrane metody oczyszczania, takie jak filtry mechaniczne, cyklony, elektrofiltry czy urządzenia mokre. Pokażę, które rozwiązania są najbardziej efektywne i gdzie znajdują zastosowanie. Porozmawiamy też o przyszłości – o inteligentnych systemach monitoringu jakości powietrza i roli, jaką młodzi inżynierowie mogą odegrać w walce o czyste środowisko.

Podczas lekcji wyjaśnione zostanie czym jest, a czym nie jest usługa. Opisane zostanie to, dlaczego tak trudno odróżnić usługę od dobra. Uczestnicy lekcji dowiedzą się jak dokonuje się oceny jakości usługi. Jednym z tematów będzie przedstawienie zasad funkcjonowania rynku usług oraz różnych modeli konkurencji, jakie występują między usługodawcami. Opisane zostaną zmiany w zachowaniu konsumenta usług i ich wpływ na strategię działalności firm usługowych. Wyjaśnione zostanie czym jest przewaga strategiczna podmiotu działającego na globalnym rynku usług i jak jest ona budowana.  Wśród poruszonych na lekcji zagadnień znajdzie się temat marketingu usług. Opisana zostanie ponadto specyfika ekspansji zagranicznej na jednolitym rynku wewnętrznym usług UE. Omówione zostaną cechy współczesnych modeli międzynarodowego biznesu przedsiębiorstw usługowych. Uczestnicy lekcji dowiedzą się, w jakim kierunku ewoluuje rynek usług, jaka może być przyszłość sektora w najbliższych latach i z jakimi wyzwaniami poradzić sobie będą musieli usługodawcy. Lekcja ma mieć charakter interaktywny, uczestnicy będą zachęcani do zadania pytań, przedstawiania opinii i krytycznych komentarzy.

„Wirtualne Muzeum Geologiczne” to serwis internetowy popularyzujący nauki geologiczne, stworzony przez pracowników Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jednym z jego głównych elementów są trzy wirtualne wycieczki: (1) Skały magmowe i metamorficzne, (2) Skały osadowe i skamieniałości, oraz (3) Wody podziemne. Podczas interaktywnych spacerów użytkownicy poznają najistotniejsze zagadnienia dotyczące tematyki danej wycieczki. Serwis jest bogato ilustrowany materiałami graficznymi oraz fotografiami i skanami 3D okazów geologicznych (skały, minerały, skamieniałości). Zajęcia stacjonarne, które proponujemy, to zwiedzanie „Wirtualnego Muzeum Geologicznego” w towarzystwie przewodnika-geologa, który oprowadzi uczestników po wirtualnych przestrzeniach, wyjaśniając i pomagając zrozumieć poszczególne zagadnienia (tematyka wycieczki do wyboru). Podczas zajęć uczestnicy będą mieli okazję obejrzenia okazów geologicznych, których zdjęcia i skany 3D zostały umieszczone w serwisie. Będzie również możliwość zwiedzenia Muzeum Geologicznego im. S.J. Thugutta.

Co powoduje, że jedzenie czekolady tak wielu ludziom sprawia przyjemność? Czy to tylko słodki smak, a może coś więcej? Czy czekolada uzależnia? Czy może leczyć? Czy biała czekolada to naprawdę czekolada? To tylko niektóre pytania, na które odpowiemy. Podczas wykładu postaramy się również wykazać, że czekolada może być zdrowsza od niejednego warzywa.

Podczas lekcji muzealnej uczniowie zdobędą podstawową wiedzę na temat życia anatomicznie współczesnych ludzi w Europie od momentu ich przybycia na Stary Kontynent do końca ostatniej epoki lodowcowej. Nacisk zostanie położony na łowiectwo wielkich ssaków, w szczególności mamuta włochatego (Mammuthus primigenius), a także na to, jak ważną rolę odgrywało ono w gospodarce ówczesnych Europejczyków. Ponadto uczniowie dowiedzą się, jak prehistoryczni artyści inspirowali się otaczającym ich światem zwierzęcym oraz jaką rolę zwierzęta mogły odgrywać w ich duchowości. 

The lesson covers Mary Shelley's canonical novel Frankenstein and the circumstances of its creation, and explains the cultural and historical-literary context that helps in its interpretation. We will discuss whether the Monster was really monstrous, whether Frankenstein is a Gothic novel or the first science fiction story, and what inspired Mary Shelley to create her story. We will travel to the Villa Diodati on Lake Geneva, which witnessed the birth of the work, and we will see what theories about the origin of life prevailed in
science in the late 18th century. Finally, we will look at how the moment of the Monster coming to life was shown in one of the films based on Mary Shelley's novel.

Co łączy inhalator z substancją zamkniętą pod ciśnieniem w puszce, elektrociepłownię, e-papieros oraz osobę, która za moment kichnie? Wszyscy wymienieni stanowią źródła aerozolu. Aerozol powstaje, gdy cząstki materiału w postaci kropel czy rozdrobnionej fazy stałej przechodzą do powietrza i pozostają w nim rozproszone. Wpływ cząstek aerozolowych może być negatywny, stąd wyrafinowane metody odpylania gazów odlotowych np. z elektrociepłowni, czy podejmowane działania w kierunku poprawy skuteczności maseczek filtracyjnych w ograniczaniu transmisji COVID-19. Krople powstające w e-papierosach powinny być tak małe, aby opuszczały układ oddechowy wraz z wydechem (jednak tak się nie dzieje). Cząstki aerozolowe mogą stanowić dogodny nośnik leków podawanych drogą wziewną, stąd poszukiwane są możliwości wytworzenia i właściwego podania aerozolu leczniczego w odpowiedniej dawce. Niezależnie od tego, który aerozol bierzemy pod uwagę, potrzebne jest zrozumienie podstawowych praw fizyki, które rządzą mechaniką aerozoli.
Potrzebne jest zdobycie informacji na temat cząstek aerozolowych, czyli ich scharakteryzowanie przy użyciu urządzeń pomiarowych. Stężenie i skład chemiczny mają wpływ na oddziaływanie cząstek z komórkami organizmu człowieka. Wielkość i morfologia (kształt) cząstek wpływają bezpośrednio na ich transport i osadzanie w układzie oddechowym.
Celem lekcji jest zapoznanie uczniów z technikami pomiaru aerozoli leczniczych (podawanych z inhalatorów) lub obecnych w zanieczyszczonym powietrzu (PM10, PM2.5). Planowana jest demonstracja budowy i działania urządzeń pomiarowych stosowanych w laboratorium mechaniki aerozoli.

Lekcja z dużą ilością pokazów, wykonywanych wspólnie z uczniami. Opowiemy o 3 stanach skupienia, o tym czym jest teoria naukowa i jakie znaczenie w naukach przyrodniczych ma eksperyment.

Czy Bitcoin i inne kryptowaluty to tylko chwilowa moda, czy przyszłość finansów? W trakcie wykładu przeanalizujemy ich działanie, aktualne trendy i zastanowimy się, czy mogą zastąpić tradycyjne waluty.

Rośliny doniczkowe to ozdoba wielu mieszkań – dodają zieleni, poprawiają nastrój i wpływają na jakość powietrza. Niestety, nie wszystkie są bezpieczne dla naszych pupili. W trakcie tej lekcji przyjrzymy się najczęstszym przypadkom zatruć kotów roślinami domowymi. Dowiemy się, które gatunki są szczególnie niebezpieczne, jakie objawy mogą sugerować zatrucie oraz jak postępować w sytuacji zagrożenia. Pokażemy również, jakie rośliny można bezpiecznie uprawiać w domu, dzieląc przestrzeń z kotem.

Lekcja ma charakter popularnonaukowy – łączy wiedzę z zakresu biologii, weterynarii i toksykologii z praktycznymi wskazówkami dla opiekunów zwierząt. Zajęcia prowadzi lekarz weterynarii z doświadczeniem dydaktycznym i klinicznym, który na co dzień zajmuje się toksykologią zwierząt towarzyszących.

Zapraszamy wszystkich miłośników zwierząt – szczególnie tych, którzy mają w domu kota lub planują go przygarnąć. To lekcja, która może uratować życie Twojemu pupilowi!

Wyrusz na przyrodniczą wyprawę tropem wynalazków ukrytych w naturze! Podczas tego warsztatu dowiesz się, czym jest biomimetyka (zwana także biomimikrą) i jak rośliny, zwierzęta i zjawiska naturalne zainspirowały człowieka do stworzenia niezwykłych rozwiązań technicznych w różnych zakątkach świata. Wiele przedmiotów, którymi otaczamy się na codzień, powstało bowiem dzięki inspiracji naturą - nauczycielką, która od milionów lat ukazuje nam jak można skutecznie usprawnić codzienne procesy związane z efektywnym zużyciem energii, mobilnością, oczyszczaniem wody, czy też konstruowaniem wytrzymałych budynków i projektowaniem przyjaznych środowisku materiałów, w tym ubrań. Obserwując, jak różne organizmy funkcjonują w swoim środowisku i czy robią coś, co moglibyśmy skopiować by sprostać wyzwaniom życia, odkrywamy prawdziwą potęgę przyrody. Zamiast działać przeciwko niej, uczmy się od niej. Podczas tego warsztatu nie tylko poznamy kluczowe zasady życia według biomikry, ale będziemy także łączyć fakty, szukać skojarzeń i... wymyślać własne pomysły inspirowane światem przyrody!

Konstruktorzy szybkich samochodów sportowych zauważają korzyści ze stosowania elementów aerodynamicznych podnoszących ich osiągi. W zmiennych warunkach jazdy, szybkie zakręty i jeszcze szybsze odcinki jazdy po prostej wymagają zmian własności aerodynamicznych ich nadwozi. Pojawiają się nowe konstrukcje i nowe modele o czasem zagadkowych kształtach. Zajęcia mają na celu przybliżenie podstaw procesów przepływu wpływających na zachowanie się szybkiego pojazdu.

Choć mapy kojarzą się z obiektywnym odwzorowaniem rzeczywistości, w praktyce są narzędziem interpretacji – a czasem nawet manipulacji. Podczas wykładu przyjrzymy się, jak za pomocą decyzji redakcyjnych – takich jak dobór kolorów, formy prezentacji czy sposobu agregacji danych – można subtelnie (lub całkiem wyraźnie) wpłynąć na odbiór zjawisk przestrzennych. Na przykładzie map publikowanych w mediach, serialach, atlasach i internecie pokażę, w jaki sposób różne techniki mogą zmieniać obraz danych – zarówno celowo, jak i nieświadomie. Zaprezentuję błędy występujące w serialach dokumentalnych, w których mapa – choć często stosowana jako narzędzie edukacyjne – bywa źródłem dezinformacji.