wykład

Typ Tytuł Opis Dziedzina Termin
Lekcja festiwalowa "Między nami pokoleniami" – jak różne generacje patrzą na świat i pracę

Czy da się dogadać z kimś, kto dorastał bez internetu? Czy szef pokolenia X zrozumie potrzeby pracownika z generacji Z? A może to właśnie różnorodność pokoleń jest naszą siłą? Ten warsztat to interaktywna podróż przez świat czterech (a czasem pięciu!) pokoleń – od Baby Boomers po pokolenie Alfa. Uczniowie liceum poznają, jakie wartości, potrzeby i style pracy reprezentują poszczególne generacje, skąd wynikają różnice w sposobie komunikacji i postrzeganiu świata oraz jak te różnice wpływają na życie codzienne, edukację i rynek pracy.

Warsztat opiera się na ćwiczeniach w grupach, analizie scenariuszy, dyskusji oraz zadaniach rozwijających empatię i umiejętność słuchania. Uczestnicy będą mieli okazję zderzyć swoje poglądy z perspektywą innych, a także zastanowić się, jak budować porozumienie i efektywną współpracę międzypokoleniową.

 

To doskonała okazja do refleksji nad własnymi wartościami, przygotowania się do pracy w zróżnicowanych zespołach i lepszego zrozumienia świata dorosłych – rodziców, nauczycieli i przyszłych pracodawców.

 

  • czw., 2025-09-25 09:00 do 12:00
Lekcja festiwalowa Bioróżnorodność - zagrożone gatunki zwierząt

Bioróżnorodność to niezwykle istotny element ekosystemów, który zapewnia stabilność i równowagę w przyrodzie. Niestety, obecnie na świecie obserwujemy alarmujący spadek liczby gatunków – wiele z nich jest zagrożonych wyginięciem głównie z powodu działalności człowieka. Podczas spotkania uczniowie dowiedzą się, jakie zagrożenia prowadzą do wymierania zwierząt i co tak naprawdę oznacza utrata bioróżnorodności. Zastanowimy się, jak nasze codzienne wybory – to, co kupujemy, jak się przemieszczamy, jak traktujemy środowisko – wpływają na świat przyrody. Pokażemy też, że każdy z nas może pomóc – nawet małe działania mają znaczenie. To będzie czas na rozmowę, refleksję i wspólne szukanie rozwiązań. Bo jeśli chcemy, żeby Ziemia nadal była dobrym miejscem do życia – musimy zacząć działać już teraz.

  • czw., 2025-09-25 09:00 do 10:30
Lekcja festiwalowa Czas to pieniądz. Jak produktywnie zarządzać swoim czasem?

Podczas warsztatu słuchacze będą mieli okazje dowiedzieć się ile można zyskać znając praktyczne techniki zarzadzania swoim czasem. Właściwe zarządzanie czasem skutkuje posiadaniem większej ilości czasu wolnego i nie marnotrawienia cennego czasu na czynności bezproduktywne. Pozwala to uniknąć niepotrzebnych frustracji i poczucia natłoku obowiązków.

  • czw., 2025-09-25 09:00 do 10:30
Lekcja festiwalowa Problemy techniczne szybkiej kolei próżniowej

W ramach zajęć przybliżymy słuchaczom propozycję konstrukcji bardzo szybkiego środka transportu – Hyperloop. Przedstawimy wyniki prac dotyczące możliwości uruchomienia tego rodzaju systemu transportowego w Polsce. Skupimy się na zagadnieniach aerodynamiki, wynikających z nich ograniczeniach i możliwych rozwiązaniach. Rozważymy systemy organizacji ruchu i zapewnienia bezpieczeństwa. Będzie możliwość zajęcia miejsca w modelu kabiny takiego pojazdu oraz odbycia wirtualnego przejazdu jego symulatorem.

  • czw., 2025-09-25 09:00 do 10:30
  • czw., 2025-09-25 11:00 do 12:30
  • czw., 2025-09-25 13:00 do 14:30
Spotkanie festiwalowe Buddyjski świat Tybetańczyków – kosmologia i jej wpływ na życie codzienne na Dachu Świata

Tybetańczycy przejęli buddyzm z Indii w VII w. i odtąd oparli swą kulturę na buddyjskim światopoglądzie. Z przetłumaczonego na tybetański traktatu Abhidharmakośia zaczerpnęli
opis wszechświata ożywionego i nieożywionego. W centrum umieszczona jest majestatyczna góra Meru, której ziemskim odbiciem jest góra Kajlaś w Himalajach. Okala ją siedem
łańcuchów górskich zanurzonych w oceanie. U podnóży góry leży Jezioro Anawatapta (lub Manasarowar). Na wodach oceanu unoszą się cztery kontynenty i osiem wysepek. Tylko na
jednym z tych lądów żyją ludzie. Po 49 dniach od śmierci ich świadomość poszukuje możliwości odrodzenia, lecz jest ona zależna od poprzednich żywotów, w których mniej lub
bardziej przejawiła się buddyjska moralność. Dlatego kolejne życie rozpocznie się w piekle lub świecie głodnych duchów albo pod postacią zwierzęcia, człowieka, półboga lub boga.

Wierzenia buddyjskie zdominowały życie Tybetańczyków wytyczając normy moralne, zwyczaje codzienne i odświętne ceremonie. Wpłynęły na praktyki medyczne i astrologiczne.
Kosmologia zagościła w języku, metaforach i mitach tybetańskich. Wykład pomoże zrozumieć buddyjski świat Tybetańczyków obecny w ich życiu do dziś.

Nauki humanistyczne
  • czw., 2025-09-25 09:30 do 10:30
Lekcja festiwalowa ChatGPT a prawa autorskie AI

ChatGPT jest modelem AI, który został opracowany na podstawie dużych zbiorów danych, tak aby mógł prowadzić rozmowę i angażować się w różne tematy, od ogólnych rozmów po określone obszary wiedzy. ChatGPT podobnie jak inne modele AI był trenowany na ogromnych ilości danych tekstowych, obrazów, dźwięków itd., które to treści objęte były prawem autorskim np. książki, artykuły, strony internetowe. Tak więc powstaje pytanie czy ChatGPT naruszył prawa autorskie np. tzw. dozwolony użytek w procesie trenowania modelu językowego GPT, a także czy AI posiada prawa autorskie do wygenerowanej przez siebie treści? Boom modeli AI działających w oparciu o generatywną sztuczną inteligencję tj. duże modele językowe doprowadził do szeregu sporów prawnych w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Chinach, Kanadzie czy Unii Europejskiej dotyczących czy modele AI mogą wykorzystywać materiały chronione prawem autorskim do tego, aby się na nich trenować. Firmy będące twórcami modeli AI jak np. firma OpenAI twórca ChatGPT opierają swoją działalność i obronę przed zarzutami nielegalnego wykorzystywania materiałów chronionych prawem autorskim na doktrynie tzw. dozwolonego użytku. Dozwolony użytek to jedno z kluczowych pojęć w prawie autorskim i dotyczy sytuacji, w których można legalnie korzystać z cudzych utworów bez zgody autora – ale tylko w jasno określonych przypadkach.

  • czw., 2025-09-25 10:00 do 11:00
  • czw., 2025-09-25 11:00 do 12:00
Lekcja festiwalowa Chemia powierzchni

Chemia powierzchni - co to takiego? Czy powierzchnia materiału jest inna niż cała jego objętość? Jeśli tak to jakie może mieć to konsekwencje. I skąd to w ogóle  wiemy? Zapraszam na dyskusję o nowoczesnej aparaturze. Przedstawię Państwu jak działa, jakie informacje pomaga nam uzyskać i ostatecznie opisać od strony chemicznej strukturę materiałów ze szczególnym uwzględnieniem ich powierzchni. 

  • pon., 2025-09-22 10:00 do 11:00
  • wt., 2025-09-23 10:00 do 11:00
  • śr., 2025-09-24 10:00 do 11:00
  • czw., 2025-09-25 10:00 do 11:00
Lekcja festiwalowa Jak działa wyświetlacz ciekłokrystaliczny, czyli co jest w środku LCD

Każdy z nas korzysta codziennie z urządzeń, które komunikują się z nami z pomocą wyświetlaczy ciekłokrystalicznych. Jak sama nazwa wskazuje mają one dużo wspólnego z substancjami, które nazywamy ciekłymi kryształami. Historia ciekłych kryształów zaczęła się w 1888 roku, a historia wyświetlaczy ciekłokrystalicznych dopiero w 1964. Na wykładzie zostaną omówione właściwości ciekłych kryształów i przedstawione fizyczne podstawy działania wyświetlaczy. Pokażemy jak wyświetlacze są zbudowane i jak wygląda ich produkcja mi jak jest skomplikowana. Omówione zostaną różne typy wyświetlaczy. Wykład jest przygotowany dla wszystkich ale szczególnie będzie interesujący dla uczniów szkół średnich, zainteresowanych techniką, technologią i fizyką. Wykład będzie zawierał także elementy pokazu/eksperymentu. 

  • czw., 2025-09-25 10:00 do 11:30
  • pt., 2025-09-26 10:00 do 11:30
Lekcja festiwalowa Jak zapytać, żeby się dowiedzieć – poznaj znaczenie badań ankietowych!

Czy łatwo dowiedzieć się, co lubią ludzie? Jak zaplanować pytania, żeby poznać prawdziwe odpowiedzi? Jak wyniki badań ankietowych mogą wpływać na decyzje w biznesie, polityce i codziennym życiu? W tej lekcji online dowiesz się, dlaczego są one tak ważne i jak mogą pomóc w zrozumieniu potrzeb i oczekiwań różnych grup ludzi.
Podczas lekcji Wspólnie zastanowimy się, jak tworzyć dobre pytania, odkryjemy, jak unikać najczęstszych błędów w badaniach ankietowych. Przeprowadzimy zdalnie miniankietę, i wspólnie omówimy jej wyniki by dowiedzieć się, jak analizować zebrane dane, aby wyciągać wartościowe wnioski – wszystko po to by pokazać że badania ankietowe to wiedza o nas dla nas!
To okazja do rozwijania kompetencji społecznych, matematycznych i logicznych – poprzez zabawę do ważnych wniosków!

 

  • czw., 2025-09-25 10:00 do 11:00
  • pt., 2025-09-26 10:00 do 11:00
Lekcja festiwalowa Jaskinie - najważniejsze fakty i ciekawostki

Omawiamy podstawowe pojęcia związane ze speleologią. W prostych słowach opowiedziane zostanie czym są jaskinie, jaki jest ich podział i występowanie. Dlaczego są obiektem zainteresowania wielu naukowców na świecie, jaka jest ich geneza i etapy rozwoju. Sporo uwagi zostanie poświęcone najbardziej znanym jaskiniom na świecie, co sprawia że są wyjątkowe i często odwiedzane. Zaprezentowane zostaną również najważniejsze regiony występowania jaskiń w Polsce. Przedstawione zostaną główne jaskinie w Polsce, szczególnie lokalizacja i podstawowe informacje o jaskiniach udostępnionych turystycznie. Wyjaśnione zostanie pojęcie grotołaza i pokazane najważniejsze wyposażenie, jakie powinien posiadać. W skrócie zostaną również przedstawione rodzaje badań naukowych prowadzonych w jaskiniach. Najważniejsze informacje zostaną przypomniane na krótkim podsumowaniu wykładu.

  • czw., 2025-09-25 10:00 do 11:00
  • czw., 2025-09-25 11:00 do 12:00
  • czw., 2025-09-25 12:30 do 13:30
  • czw., 2025-09-25 13:30 do 14:30
Lekcja festiwalowa Kości z drukarki – czy technologia druku 3D zmieni medycynę?

Jeszcze kilka dekad temu wizja „drukowania” ludzkich organów, tkanek czy kości wydawała się zarezerwowana dla świata science fiction. Dziś jednak staje się rzeczywistością – i to w laboratoriach, szpitalach, a nawet na salach operacyjnych. Technologia druku 3D, znana również jako drukowanie addytywne, znajduje coraz szersze zastosowanie w medycynie regeneracyjnej, ortopedii, stomatologii i chirurgii rekonstrukcyjnej. W centrum uwagi znajduje się jedno z ważniejszych wyzwań współczesnej medycyny: odtwarzanie kości.
W niniejszym wykładzie Państwo zostaną zaproszeni do podróży przez najnowsze osiągnięcia i przyszłościowe wizje związane z drukiem 3D kości. Zastanowimy się, jak ta technologia może zmienić sposób leczenia urazów, rekonstrukcji po nowotworach, a nawet leczenia wrodzonych wad układu kostnego. Czy rzeczywiście nadchodzi era „kości na zamówienie”?

  • czw., 2025-09-25 10:00 do 11:00
  • czw., 2025-09-25 11:00 do 12:00
  • czw., 2025-09-25 12:00 do 13:00
Lekcja festiwalowa Od nasionka do drzewa

Młodzież podczas zajęć dowie się jak wyglądają, jak kiełkują i czym różnią się nasiona poszczególnych gatunków drzew leśnych rosnących w Polsce. Uczestnicy warsztatów nabędą umiejętności rozpoznawania i oceny zdrowotności nasion. Podczas wizyty w kiełkowni młodzież pozna zasady kiełkowania najważniejszych rodzimych gatunków drzew: sosny, świerka, modrzewia, olszy i brzozy.

  • pt., 2025-09-26 10:00 do 14:30
  • czw., 2025-09-25 10:00 do 14:30
Lekcja festiwalowa Pozytywnie o zdrowiu u progu dorosłości

Lekcja ma na celu uświadomienie uczniom, z jakimi zagrożeniami mogą się spotkać w okresie wchodzenia w dorosłe życie oraz jak świadomie i odpowiedzialnie podejmować decyzje wpływające na zdrowie psychiczne i fizyczne. W trakcie zajęć uczniowie zapoznają się z najczęstszymi czynnikami ryzyka, takimi jak przewlekły stres, stosowanie używek (papierosy, alkohol) oraz nieodpowiedzialne współżycie seksualne.

Omówione zostaną skutki przewlekłego stresu, takie jak obniżenie odporności, problemy z koncentracją, bezsenność, a także ryzyko wystąpienia poważnych chorób układu krążenia czy zaburzeń psychicznych. W dalszej części lekcji uczniowie dowiedzą się o szkodliwym wpływie papierosów i alkoholu – nie tylko w kontekście uzależnienia, ale również jako czynników rakotwórczych i przyspieszających procesy starzenia organizmu. Szczególny nacisk położony zostanie na świadomość zagrożeń związanych ze współżyciem płciowym, w tym chorób wenerycznych i możliwych powikłań związanych z antykoncepcją hormonalną.

Zajęcia mają charakter profilaktyczny i edukacyjny. Ich celem jest nie tylko przekazanie wiedzy, ale także wzbudzenie refleksji oraz zachęcenie uczniów do dbania o zdrowy styl życia, podejmowania odpowiedzialnych decyzji i rozwijania umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych.

  • czw., 2025-09-25 10:00 do 11:00
Lekcja festiwalowa Świat atomów w komputerze: projektowanie nowych antybiotyków

Antybiotyki są niezastąpione w zwalczaniu infekcji bakteryjnych. Gdybyśmy chcieli projektować nowe antybiotyki metodą "zgadywania" i testowania ich skuteczności doświadczalnie, trwałoby to bardzo długo i by było bardzo kosztowne. Z tego powodu każda cząsteczka, która może być nowym antybiotykiem, jest najpierw zaprojektowana w komputerze. W ten sposób sprawdza się jej miejsce wiązania, ocenia szanse na zwalczanie infekcji bakteryjnych oraz toksyczność. Cząsteczki, które pomyślnie przeszły ten etap, są następnie badane eksperymentalnie w laboratorium. Dopiero wiele lat później, po wielu badaniach i eksperymentach, taki lek może być zatwierdzony do podawania ludziom.
 
Na etapie komputerowego projektowania nowych antybiotyków wykorzystuje się modelowanie molekularne. Jesteśmy w stanie zobaczyć trójwymiarowy obraz zarówno cząsteczki, która może być nowym lekiem, jak i jej sposobu wiązania do receptora. Dzięki symulacjom dynamiki molekularnej możemy też obserwować jak poruszają się dane cząsteczki. Wszystko to jest możliwe, ponieważ znamy strukturę elektronową atomów, wiemy w jaki sposób atomy wiążą się między sobą oraz znamy charakter tych wiązań. Ponadto, znamy masę każdego atomu i za pomocą prostych praw fizyki, jesteśmy w stanie modelować ich sposób poruszania się. Na wykładzie zaobserwujemy m. in. sposób wiązania wybranych antybiotyków do rybosomu bakteryjnego oraz obejrzymy krótkie filmiki z symulacji dynamiki molekularnej.

  • czw., 2025-09-25 10:00 do 11:00
  • czw., 2025-09-25 12:00 do 13:00
Lekcja festiwalowa Why stock markets are not “black magic”

This lecture is aimed at those who are interested in understanding how stock markets work but do not have a background in finance or a technical background. The focus will be on describing the role of information in moving stock markets and formalizing how the impact of information on stock market behaviour can be modelled and understood.

  • czw., 2025-09-25 10:00 do 11:00
Lekcja festiwalowa Wirtualne Muzeum Geologiczne – zwiedzanie z przewodnikiem

„Wirtualne Muzeum Geologiczne” to serwis internetowy popularyzujący nauki geologiczne, stworzony przez pracowników Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jednym z jego głównych elementów są trzy wirtualne wycieczki: (1) Skały magmowe i metamorficzne, (2) Skały osadowe i skamieniałości, oraz (3) Wody podziemne. Podczas interaktywnych spacerów użytkownicy poznają najistotniejsze zagadnienia dotyczące tematyki danej wycieczki. Serwis jest bogato ilustrowany materiałami graficznymi oraz fotografiami i skanami 3D okazów geologicznych (skały, minerały, skamieniałości). Zajęcia stacjonarne, które proponujemy, to zwiedzanie „Wirtualnego Muzeum Geologicznego” w towarzystwie przewodnika-geologa, który oprowadzi uczestników po wirtualnych przestrzeniach, wyjaśniając i pomagając zrozumieć poszczególne zagadnienia (tematyka wycieczki do wyboru). Podczas zajęć uczestnicy będą mieli okazję obejrzenia okazów geologicznych, których zdjęcia i skany 3D zostały umieszczone w serwisie. Będzie również możliwość zwiedzenia Muzeum Geologicznego im. S.J. Thugutta.

  • pon., 2025-09-22 10:00 do 11:00
  • pon., 2025-09-22 12:00 do 13:00
  • wt., 2025-09-23 10:00 do 11:00
  • wt., 2025-09-23 12:00 do 13:00
  • śr., 2025-09-24 10:00 do 11:00
  • śr., 2025-09-24 12:00 do 13:00
  • czw., 2025-09-25 10:00 do 11:00
  • czw., 2025-09-25 12:00 do 13:00
  • pt., 2025-09-26 10:00 do 11:00
  • pt., 2025-09-26 12:00 do 13:00
Lekcja festiwalowa Łowcy mamutów w prehistorycznej Europie

Podczas lekcji muzealnej uczniowie zdobędą podstawową wiedzę na temat życia anatomicznie współczesnych ludzi w Europie od momentu ich przybycia na Stary Kontynent do końca ostatniej epoki lodowcowej. Nacisk zostanie położony na łowiectwo wielkich ssaków, w szczególności mamuta włochatego (Mammuthus primigenius), a także na to, jak ważną rolę odgrywało ono w gospodarce ówczesnych Europejczyków. Ponadto uczniowie dowiedzą się, jak prehistoryczni artyści inspirowali się otaczającym ich światem zwierzęcym oraz jaką rolę zwierzęta mogły odgrywać w ich duchowości. 

  • pon., 2025-09-22 10:00 do 11:00
  • wt., 2025-09-23 10:00 do 11:00
  • śr., 2025-09-24 10:00 do 11:00
  • czw., 2025-09-25 10:00 do 11:00
  • pt., 2025-09-26 10:00 do 11:00
Lekcja festiwalowa Maria, Grażyna i inne. Kobieta w książce XIX-wiecznej

 „Maria” Antoniego Malczewskiego, „Grażyna” Adama Mickiewicza, „Lilla Weneda” Juliusza Słowackiego, „Karolina” i „Krystyna” Klementyny Hoffmanowej, „Marta” i „Maria” Elizy Orzeszkowej, i jeszcze królowa Jadwiga, i Barbara Radziwiłłówna… Skąd na stronach XIX-wiecznych publikacji tyle kobiecych imion? Po co tak liczne wydania książek, bogato ilustrowane wizerunkami bohaterek? Co mówi ta mnogość o kulturze XIX wieku i znaczeniu przypisywanym wówczas kobiecie? Odpowiedzi na te pytania pomogą nam szukać cenne wydawnictwa z XIXwiecznego księgozbioru Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. 

  • czw., 2025-09-25 11:00 do 12:30
Lekcja festiwalowa Anatomia – język, którym mówi ciało

Ciało człowieka nieustannie wysyła sygnały – zarówno w zdrowiu, jak i chorobie. W trakcie wykładu porozmawiamy o tym, jak odczytywać ten niezwykły „język” ciała, na co warto zwracać uwagę i dlaczego anatomia to coś więcej niż tylko układ kości i mięśni. 

Wprowadzenie w świat ludzkiego organizmu dla wszystkich, którzy chcą lepiej go zrozumieć – niezależnie od tego, czy myślą o karierze medycznej, czy po prostu są ciekawi, jak działa ciało.

  • czw., 2025-09-25 11:00 do 13:00
Lekcja festiwalowa Bez prądu, bez zasięgu, bez planu. Blackout i nasze uzależnienie od technologii

Smartfon, Wi-Fi, mapy Google, media społecznościowe, płatności bezgotówkowe – technologia jest dla wielu z nas nieodłączną częścią codziennego życia. Ale co się stanie, gdy nagle wszystko przestanie działać? Gdy zniknie zasięg, a kontakt z bliskimi będzie niemożliwy? Blackout w Hiszpanii jest pretekstem do głębszej refleksji: czy jeszcze potrafimy funkcjonować offline? Podczas wykładu porozmawiamy o tym, jak silnie uzależniliśmy się od cyfrowych rozwiązań i jak możemy przetrwać w świecie, który przestaje działać bez ładowarki. Będzie to opowieść o technologii, która zawodzi, i o ludziach, którzy muszą wtedy działać. Serdecznie zapraszam na nasze spotkanie. 

  • czw., 2025-09-25 11:00 do 12:00
Lekcja festiwalowa ChatGPT a prawa autorskie AI

ChatGPT jest modelem AI, który został opracowany na podstawie dużych zbiorów danych, tak aby mógł prowadzić rozmowę i angażować się w różne tematy, od ogólnych rozmów po określone obszary wiedzy. ChatGPT podobnie jak inne modele AI był trenowany na ogromnych ilości danych tekstowych, obrazów, dźwięków itd., które to treści objęte były prawem autorskim np. książki, artykuły, strony internetowe. Tak więc powstaje pytanie czy ChatGPT naruszył prawa autorskie np. tzw. dozwolony użytek w procesie trenowania modelu językowego GPT, a także czy AI posiada prawa autorskie do wygenerowanej przez siebie treści? Boom modeli AI działających w oparciu o generatywną sztuczną inteligencję tj. duże modele językowe doprowadził do szeregu sporów prawnych w Stanach Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii, Chinach, Kanadzie czy Unii Europejskiej dotyczących czy modele AI mogą wykorzystywać materiały chronione prawem autorskim do tego, aby się na nich trenować. Firmy będące twórcami modeli AI jak np. firma OpenAI twórca ChatGPT opierają swoją działalność i obronę przed zarzutami nielegalnego wykorzystywania materiałów chronionych prawem autorskim na doktrynie tzw. dozwolonego użytku. Dozwolony użytek to jedno z kluczowych pojęć w prawie autorskim i dotyczy sytuacji, w których można legalnie korzystać z cudzych utworów bez zgody autora – ale tylko w jasno określonych przypadkach.

  • czw., 2025-09-25 10:00 do 11:00
  • czw., 2025-09-25 11:00 do 12:00
Lekcja festiwalowa Cząstki, atomy, cząsteczki…

Cząstki to najmniejsze fragmenty materii. Pierwiastki to podstawowy chemiczny budulec wszechświata. Cząsteczki to już bardziej złożone struktury powstałe przez połączenie pierwiastków. Ale to wszystko elementy nanoświata. Czymm jest skala nano, czy my w ogóle "widzimy" pojedyncze cząsteczki? To będzie tematem naszej dyskusji. Zapraszam!

  • śr., 2025-09-24 11:00 do 12:00
  • czw., 2025-09-25 11:00 do 12:00
Lekcja festiwalowa Jan Matejko – malarz polskiej historii (lekcja i warsztaty plastyczne)

Nie będzie przesadą stwierdzenie, że każde dziecko słyszało, kim był Jan Matejko i zna przynamniej jeden jego obraz z historii Polski, którą często widzimy jego oczami. Na zajęciach dzieci zapoznają się z jego najważniejszymi (i tymi mniej ważnymi) obrazami, a także dowiedzą o życiu malarza, jego szkolnych problemach, trudnej drodze do sławy i późniejszych sukcesach. Odpowiemy sobie też na pytanie, jaką rolę obrazy tego artysty pełniły w XIX wieku, gdy Polska była pod zaborami. Dr Anna Straszewska opowie również o tym, jak artysta tworzył swoje obrazy, skąd czerpał wiedzę o przebiegu historycznych wydarzeń, dawnych strojach i co sprawia, że malowane przez niego sceny wyglądają realistycznie, a widz czuje się jakby był ich uczestnikiem. Jednym z najsłynniejszych obrazów Matejki jest przedstawienie Hołdu pruskiego ukończone w 1882 roku. Ponieważ w tym roku mija 500 lat od przedstawionych przez artystę wydarzeń, gdy książę Albrecht Hohenzollern na rynku w Krakowie składał przysięgę polskiemu królowi Zygmuntowi Staremu, uczniowie wcielą się w rolę malarzy historycznych i w zaaranżowanej dziewiętnastowiecznej pracowni będą mogli pod okiem dr Katarzyny Kesling i dr Anny Straszewskiej namalować własną wersję obrazu. Będą mieli do swej dyspozycji historyczne rekwizyty i modeli pozujących do roli króla i księcia.

  • śr., 2025-09-24 11:00 do 13:30
  • czw., 2025-09-25 11:00 do 13:30
Lekcja festiwalowa Jaskinie - najważniejsze fakty i ciekawostki

Omawiamy podstawowe pojęcia związane ze speleologią. W prostych słowach opowiedziane zostanie czym są jaskinie, jaki jest ich podział i występowanie. Dlaczego są obiektem zainteresowania wielu naukowców na świecie, jaka jest ich geneza i etapy rozwoju. Sporo uwagi zostanie poświęcone najbardziej znanym jaskiniom na świecie, co sprawia że są wyjątkowe i często odwiedzane. Zaprezentowane zostaną również najważniejsze regiony występowania jaskiń w Polsce. Przedstawione zostaną główne jaskinie w Polsce, szczególnie lokalizacja i podstawowe informacje o jaskiniach udostępnionych turystycznie. Wyjaśnione zostanie pojęcie grotołaza i pokazane najważniejsze wyposażenie, jakie powinien posiadać. W skrócie zostaną również przedstawione rodzaje badań naukowych prowadzonych w jaskiniach. Najważniejsze informacje zostaną przypomniane na krótkim podsumowaniu wykładu.

  • czw., 2025-09-25 10:00 do 11:00
  • czw., 2025-09-25 11:00 do 12:00
  • czw., 2025-09-25 12:30 do 13:30
  • czw., 2025-09-25 13:30 do 14:30
Lekcja festiwalowa Kontrakt na odbiór odpadów tekstylnych. Negocjacje między gminą, a odbiorcą

Lekcja będzie miała formę warsztatu, który pozwoli uczestnikom postawić się w pozycji negocjatora i wykorzystać w praktycznym ćwiczeniu techniki negocjacyjne oraz sprawdzić się w konfrontacji z przeciwnym zespołem.  Rozpocznie się od krótkiego wprowadzenia (20 min) dotyczącego technik negocjacji i specyfiki negocjacji biznesowych. Potem uczestnicy zostaną podzieleni na grupy (3-5 osób) i otrzymają scenariusz negocjacyjny. Dotyczył on będzie podpisania kontraktu między gminą a firmą na odbiór odpadów tekstylnych. Przedstawiciele gminy i firmy oferującej usługi odbioru odpadów, w których wcielą się uczestnicy warsztatu, będą musieli wynegocjować warunki odbioru odpadów tekstylnych, czas trwania kontraktu i warunki finansowe oraz organizację działań edukacyjnych i promocyjnych. Uczestnicy będą mieć 30 min na przeczytanie scenariusza i przygotowanie strategii negocjacyjnej, po czym przystąpią do negocjacji. Negocjacje właściwe potrwają 60 min. Za poszczególne wynegocjowane kwestie drużyny otrzymają punkty, zgodnie z tym jak bardzo rozwiązanie jest korzystne dla danej strony. Na koniec negocjacje zostaną podsumowane i omówione przez prowadzącego. 

  • czw., 2025-09-25 11:00 do 13:00
  • pt., 2025-09-26 11:00 do 13:00
Lekcja festiwalowa Kości z drukarki – czy technologia druku 3D zmieni medycynę?

Jeszcze kilka dekad temu wizja „drukowania” ludzkich organów, tkanek czy kości wydawała się zarezerwowana dla świata science fiction. Dziś jednak staje się rzeczywistością – i to w laboratoriach, szpitalach, a nawet na salach operacyjnych. Technologia druku 3D, znana również jako drukowanie addytywne, znajduje coraz szersze zastosowanie w medycynie regeneracyjnej, ortopedii, stomatologii i chirurgii rekonstrukcyjnej. W centrum uwagi znajduje się jedno z ważniejszych wyzwań współczesnej medycyny: odtwarzanie kości.
W niniejszym wykładzie Państwo zostaną zaproszeni do podróży przez najnowsze osiągnięcia i przyszłościowe wizje związane z drukiem 3D kości. Zastanowimy się, jak ta technologia może zmienić sposób leczenia urazów, rekonstrukcji po nowotworach, a nawet leczenia wrodzonych wad układu kostnego. Czy rzeczywiście nadchodzi era „kości na zamówienie”?

  • czw., 2025-09-25 10:00 do 11:00
  • czw., 2025-09-25 11:00 do 12:00
  • czw., 2025-09-25 12:00 do 13:00
Lekcja festiwalowa Lewica i prawica, czyli co to dzisiaj znaczy?

Lewica i prawica to dziś bardziej temat emocji niż zrozumiałych pojęć. Nie wiadomo już, czym dokładnie charakteryzują się te prądy ideowe, za czym się opowiadają, jakie wartości reprezentują i czego właściwie chcą.Doszło do takiego pomieszania i poplątania idei, że trudno jednoznacznie odróżnić te obozy od siebie.Na przestrzeni dziejów za lewicę uważano tych, którzy odrzucali lub przynajmniej ograniczali wpływy religii, poszerzając granice wolności na korzyść człowieka, którego stawiano w centrum.Zwolennicy tych koncepcji opowiadali się za radykalnymi i gwałtownymi rewolucjami we wszystkich dziedzinach życia. Lewica początkowo była związana z liberalizmem.Odpowiadała jej prawica, rozumiana jako konserwatyści—osoby opowiadające się za stopniowym postępem, polegającym na ulepszaniu istniejących rozwiązań. TZ czasem, oprócz aspektu społecznego, do tych obozów dołączyła także sfera gospodarcza.Liberałowie i konserwatyści zaczęli mieć odmienne wizje rynku.Do tej mieszanki dołączyła również komuna jako forma ustroju społeczno-gospodarczego.Po upadku socjalizmu w Polsce to właśnie przedstawiciele sił związanych z tym systemem zaczęli być postrzegani jako lewica.Stało się tak mimo faktu, że ich program i działania miały konserwatywny charakter.Wraz z rozwojem społecznym w ostatnich latach sytuacja dotycząca identyfikacji politycznych postaw stała się jeszcze bardziej skomplikowana.Prawica przejęła wiele liberalnych aspektów gospodarki kapitalistycznej i opowiada się za minimalnym wpływem władzy publicznej na rynek, przy jednoczesnym silnym zaangażowaniu państwa w kontrolę społeczną jednostek.Z kolei lewica stała się ruchem dążącym do ograniczenia niektórych wolności w celu zwiększenia bezpieczeństwa obywateli i zapewnienia im większej opieki socjalnej.

 

  • czw., 2025-09-25 11:00 do 14:00
Lekcja festiwalowa O co chodzi z tą syntezą jądrową?

Zajęcia odbędą się w trybie dyskusji z elementami wykładu i z wykorzystaniem kilku rekwizytów/demonstratorów. Rozpoczną się od zdefiniowania pojęcia energii, wyliczenia znanych rodzajów energii i przykładów możliwych przemian z jednej formy energii w drugą. Następnie skupimy się na energii elektrycznej jako na mającej najwięcej zalet i zastosowań dla człowieka. Zastanowimy się nad obecnie wykorzystywanymi metodami wytwarzania energii elektrycznej, jej magazynowania i transmisji. Wykażemy, że w bardzo wielu przypadkach pierwotnym źródłem energii jest Słońce i reakcja fuzji jądrowej.

W drugiej części lekcji zostanie omówiona reakcja syntezy jądrowej przy wykorzystaniu wykresu energii wiązania jądra atomowego w funkcji liczby atomowej pierwiastka (wykres stabilności pierwiastków). Zastanowimy się wspólnie, w jaki sposób energia jest wyzwalana/pochłaniana w reakcjach jądrowych. Spróbujemy oszacować ilość energii pochodzącej z reakcji deuteru i trytu (D-T) i porównamy ją z innymi, obecnie powszechnie używanymi źródłami energii.

W trzeciej części dyskusji omówimy możliwość wykorzystania fuzji jądrowej jako źródła energii bezpośrednio na Ziemi. Pokrótce zostaną przedstawione zalety i wady, jak również trudności technologiczne podtrzymania reakcji syntezy na Ziemi. Krótko porównamy reakcję fuzji z reakcją rozszczepienia. Zakończymy bardzo krótkim streszczeniem wyników prowadzonych obecnie badań.

  • śr., 2025-09-24 11:00 do 12:30
  • czw., 2025-09-25 11:00 do 12:30
Lekcja festiwalowa Problemy techniczne szybkiej kolei próżniowej

W ramach zajęć przybliżymy słuchaczom propozycję konstrukcji bardzo szybkiego środka transportu – Hyperloop. Przedstawimy wyniki prac dotyczące możliwości uruchomienia tego rodzaju systemu transportowego w Polsce. Skupimy się na zagadnieniach aerodynamiki, wynikających z nich ograniczeniach i możliwych rozwiązaniach. Rozważymy systemy organizacji ruchu i zapewnienia bezpieczeństwa. Będzie możliwość zajęcia miejsca w modelu kabiny takiego pojazdu oraz odbycia wirtualnego przejazdu jego symulatorem.

  • czw., 2025-09-25 09:00 do 10:30
  • czw., 2025-09-25 11:00 do 12:30
  • czw., 2025-09-25 13:00 do 14:30
Spotkanie festiwalowe Kaktus, sosna czy arbuz? O przyrodzie w konflikcie (głównie) bliskowschodnim

Przyroda często postrzegana jest jako neutralne tło wydarzeń historycznych lub jako sfera odrębna od człowieka, a więc nieuczestnicząca w wydarzeniach tak typowych dla człowieka jak konflikty narodowościowe. W rzeczywistości natura odgrywa w nich znaczącą i wielowymiarową rolę. W moim wystąpieniu pragnę pokazać jak elementy środowiska naturalnego stają się nie tylko przedmiotem faktycznego sporu, ale również jego materialno-symbolicznymi narzędziami. Natura regularnie wciągana jest bowiem w sieci zależności politycznych, militarnych i tożsamościowych, w których konkretne gatunki znaczą o wiele więcej niż ich biologiczna systematyka.

Tytułowe kaktus, sosna i arbuz to wybrane przeze mnie gatunki-klucze wprowadzające do kontekstu Izraela/Palestyny – konfliktu trwającego nieprzerwanie od ponad wieku, który w ostatnich dwóch latach dramatycznie przybrał swój najkrwawszy dotychczas odcień. W konflikcie, w którym każde wręcz pojedyncze drzewo ma znaczenie polityczne, natura funkcjonuje jako materialne ucieleśnienie napięć, prześladowań, tęsknot i strat. W wystąpieniu jednym z głównych motywów będzie obecność przyrody w kulturach pamięci.

Czy krajobraz może pamiętać? Jak natura wpleciona jest w opowieści o cierpieniu i heroizmie? Wspólnie rozpatrzymy rolę wybranych, wydaje się niepozornych elementów przyrody przez kolejne dekady – od użytkowego charakteru kaktusów w tradycyjnym osadnictwie palestyńskim, przez syjonistyczną propagandę sakralizującą wyobrażone krajobrazy, sosnowe lasy i ich ambiwalentne funkcje po powstaniu państwa, drzewa oliwne wykorzeniane na Zachodnim Brzegu przez żydowskich osadników i płonące od rakiet Hezbollahu hektary lasów na północy Izraela, aż po najnowszy symbol o międzynarodowym zasięgu – arbuz stanowiący „legalny” zamiennik palestyńskiej flagi, nierzadko zakazanej w przestrzeni publicznej/cyfrowej.

W wystąpieniu posłużę się m.in. materiałami zebranymi w izraelskich przestrzeniach leśnych w trakcie własnych pobytów badawczych, dzieląc się też pokrótce doświadczeniem w badaniach kulturoznawczych na kontinuum natury-kultury.

Nauki humanistyczne
  • czw., 2025-09-25 11:30 do 12:30
Lekcja festiwalowa Probiotyki, czyli tak naprawdę co?

Probiotyki są to żywe drobnoustroje, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza. Jednym z podstawowych kryteriów selekcji mikroorganizmów probiotycznych, w tym bakterii jest ich zdolność do przeżycia w organizmie gospodarza. Adhezja, czyli zdolność mikroorganizmów do przylegania do śluzówki jelita umożliwia kolonizację przewodu pokarmowego, a tym samym wydłuża czas działania probiotyków i przyczynia się do poprawy równowagi mikrobiologicznej przewodu pokarmowego. Również inne cechy, takie jak oporność na niskie pH, czy sole żółciowe, wytwarzanie różnych metabolitów, w tym substancji przeciwko innym, konkurencyjnym drobnoustrojom, decydują o zdolności do przeżycia bakterii w przewodzie pokarmowym zwierząt czy ludzi. Adhezja ponadto, umożliwia mikroorganizmom i komórkom nabłonka bezpośredni kontakt co jest czynnikiem istotnym, w przypadku wielu efektów prozdrowotnych obserwowanych dla szczepów probiotycznych. W trakcie lekcji przedstawimy bakterie mlekowe, grupę drobnoustrojów, do której należy najwięcej szczepów z poznanych dotychczas bakterii probiotycznych. Pokażemy, jak wyglądają ich komórki, jak zbadać ich właściwości pod kątem zastosowań probiotycznych przy użyciu prostych testów mikrobiologicznych i biochemicznych, oraz opowiemy o badaniach probiotyków z wykorzystaniem nowoczesnych technik omicznych (genomiki, metagenomiki, transkryptomiki, proteomiki i metabolomiki).

  • czw., 2025-09-25 11:30 do 13:00
Lekcja festiwalowa Kiedy zdrowie będzie cyfrowe?

Kiedy i jak zdrowie stanie się naprawdę cyfrowe? Opoeirmy o przyszłości medycyny, roli sztucznej inteligencji i danych w leczeniu oraz o tym, co to oznacza dla pacjentów.

  • czw., 2025-09-25 12:00 do 13:00
Spotkanie festiwalowe Portret zbiorowy sędziów Wojskowego Sądu Rejonowego w Warszawie (1946-1955)

Sanacyjny sędzia, wójt przedwojennej wsi, strażnik więzienny, potomek marszałka królowej Bony, damski bokser, adwokat okupowanej Warszawy, księgowy w mleczarni, kierownik w fabryce czekolady, oficer polityczny Armii Czerwonej i reprezentant Polski w szachach, rekwizytor w wytwórni filmowej, ledwo piśmienny politruk po podstawówce, sędzia Trybunału Konstytucyjnego, kandydat na żywiciela wszy, szczerbaty olbrzym zwany „Krwawym Edziem”, rezydent wywiadu wojskowego, skorumpowany działacz piłkarski...Tak różnych ludzi, urodzonych w odmiennym czasie, miejscu, środowisku; o rozmaitych zainteresowaniach, doświadczeniach i życiorysach – połączyło jedno: w pierwszej dekadzie „ludowej” Polski stali się sędziami Wojskowego Sądu Rejonowego (WSR) w Warszawie. Choć przyszli z tak różnych miejsc, połączył ich czynny udział w obsługiwaniu maszynerii bezprawia uruchomionej w tym sądzie.

Nauki humanistyczne
  • czw., 2025-09-25 12:00 do 13:00
Lekcja festiwalowa Kości z drukarki – czy technologia druku 3D zmieni medycynę?

Jeszcze kilka dekad temu wizja „drukowania” ludzkich organów, tkanek czy kości wydawała się zarezerwowana dla świata science fiction. Dziś jednak staje się rzeczywistością – i to w laboratoriach, szpitalach, a nawet na salach operacyjnych. Technologia druku 3D, znana również jako drukowanie addytywne, znajduje coraz szersze zastosowanie w medycynie regeneracyjnej, ortopedii, stomatologii i chirurgii rekonstrukcyjnej. W centrum uwagi znajduje się jedno z ważniejszych wyzwań współczesnej medycyny: odtwarzanie kości.
W niniejszym wykładzie Państwo zostaną zaproszeni do podróży przez najnowsze osiągnięcia i przyszłościowe wizje związane z drukiem 3D kości. Zastanowimy się, jak ta technologia może zmienić sposób leczenia urazów, rekonstrukcji po nowotworach, a nawet leczenia wrodzonych wad układu kostnego. Czy rzeczywiście nadchodzi era „kości na zamówienie”?

  • czw., 2025-09-25 10:00 do 11:00
  • czw., 2025-09-25 11:00 do 12:00
  • czw., 2025-09-25 12:00 do 13:00
Lekcja festiwalowa Oko w podczerwieni – świat niewidzialny dla ludzkiego wzroku

Prezentacja dotyczy obserwacji efektów wymiany ciepła na drodze przewodzenia, konwekcji i promieniowania. Główną część pokazu stanowią eksperymenty z wykorzystaniem kamery termowizyjnej – przyrządu pozwalającego na uwidocznienie rozkładu temperatury na różnych obiektach. Przedstawione zostaną efekty ogrzewania i chłodzenia dla różnych warunków panujących w obserwowanych układach fizycznych. W szczególności  pokazana będzie mapa temperatur tkaniny, z której paruje woda lub do której przylegała dłoń. Przedstawione zostanie również, jak różne materiały (np. szkło i polimery) zachowują się wobec promieniowania podczerwonego. W kolejnych próbach obiektyw kamery termowizyjnej skierowany zostanie na aluminiowe płytki (jedna pokryta czarną farbą, kolejna pokryta białą farbą oraz ostatnia posiadająca wypolerowaną powierzchnię), a także na różne przedmioty codziennego użytku ogrzewane lampą halogenową lub wodą. Pokaz ten ma na celu między innymi zobrazowanie publiczności, jak istotne jest przygotowanie powierzchni badanych obiektów, aby pomiary temperatury kamerą termowizyjną były poprawne.

  • czw., 2025-09-25 12:00 do 13:00
Lekcja festiwalowa Świat atomów w komputerze: projektowanie nowych antybiotyków

Antybiotyki są niezastąpione w zwalczaniu infekcji bakteryjnych. Gdybyśmy chcieli projektować nowe antybiotyki metodą "zgadywania" i testowania ich skuteczności doświadczalnie, trwałoby to bardzo długo i by było bardzo kosztowne. Z tego powodu każda cząsteczka, która może być nowym antybiotykiem, jest najpierw zaprojektowana w komputerze. W ten sposób sprawdza się jej miejsce wiązania, ocenia szanse na zwalczanie infekcji bakteryjnych oraz toksyczność. Cząsteczki, które pomyślnie przeszły ten etap, są następnie badane eksperymentalnie w laboratorium. Dopiero wiele lat później, po wielu badaniach i eksperymentach, taki lek może być zatwierdzony do podawania ludziom.
 
Na etapie komputerowego projektowania nowych antybiotyków wykorzystuje się modelowanie molekularne. Jesteśmy w stanie zobaczyć trójwymiarowy obraz zarówno cząsteczki, która może być nowym lekiem, jak i jej sposobu wiązania do receptora. Dzięki symulacjom dynamiki molekularnej możemy też obserwować jak poruszają się dane cząsteczki. Wszystko to jest możliwe, ponieważ znamy strukturę elektronową atomów, wiemy w jaki sposób atomy wiążą się między sobą oraz znamy charakter tych wiązań. Ponadto, znamy masę każdego atomu i za pomocą prostych praw fizyki, jesteśmy w stanie modelować ich sposób poruszania się. Na wykładzie zaobserwujemy m. in. sposób wiązania wybranych antybiotyków do rybosomu bakteryjnego oraz obejrzymy krótkie filmiki z symulacji dynamiki molekularnej.

  • czw., 2025-09-25 10:00 do 11:00
  • czw., 2025-09-25 12:00 do 13:00
Lekcja festiwalowa Wirtualne Muzeum Geologiczne – zwiedzanie z przewodnikiem

„Wirtualne Muzeum Geologiczne” to serwis internetowy popularyzujący nauki geologiczne, stworzony przez pracowników Wydziału Geologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jednym z jego głównych elementów są trzy wirtualne wycieczki: (1) Skały magmowe i metamorficzne, (2) Skały osadowe i skamieniałości, oraz (3) Wody podziemne. Podczas interaktywnych spacerów użytkownicy poznają najistotniejsze zagadnienia dotyczące tematyki danej wycieczki. Serwis jest bogato ilustrowany materiałami graficznymi oraz fotografiami i skanami 3D okazów geologicznych (skały, minerały, skamieniałości). Zajęcia stacjonarne, które proponujemy, to zwiedzanie „Wirtualnego Muzeum Geologicznego” w towarzystwie przewodnika-geologa, który oprowadzi uczestników po wirtualnych przestrzeniach, wyjaśniając i pomagając zrozumieć poszczególne zagadnienia (tematyka wycieczki do wyboru). Podczas zajęć uczestnicy będą mieli okazję obejrzenia okazów geologicznych, których zdjęcia i skany 3D zostały umieszczone w serwisie. Będzie również możliwość zwiedzenia Muzeum Geologicznego im. S.J. Thugutta.

  • pon., 2025-09-22 10:00 do 11:00
  • pon., 2025-09-22 12:00 do 13:00
  • wt., 2025-09-23 10:00 do 11:00
  • wt., 2025-09-23 12:00 do 13:00
  • śr., 2025-09-24 10:00 do 11:00
  • śr., 2025-09-24 12:00 do 13:00
  • czw., 2025-09-25 10:00 do 11:00
  • czw., 2025-09-25 12:00 do 13:00
  • pt., 2025-09-26 10:00 do 11:00
  • pt., 2025-09-26 12:00 do 13:00
Lekcja festiwalowa Jaskinie - najważniejsze fakty i ciekawostki

Omawiamy podstawowe pojęcia związane ze speleologią. W prostych słowach opowiedziane zostanie czym są jaskinie, jaki jest ich podział i występowanie. Dlaczego są obiektem zainteresowania wielu naukowców na świecie, jaka jest ich geneza i etapy rozwoju. Sporo uwagi zostanie poświęcone najbardziej znanym jaskiniom na świecie, co sprawia że są wyjątkowe i często odwiedzane. Zaprezentowane zostaną również najważniejsze regiony występowania jaskiń w Polsce. Przedstawione zostaną główne jaskinie w Polsce, szczególnie lokalizacja i podstawowe informacje o jaskiniach udostępnionych turystycznie. Wyjaśnione zostanie pojęcie grotołaza i pokazane najważniejsze wyposażenie, jakie powinien posiadać. W skrócie zostaną również przedstawione rodzaje badań naukowych prowadzonych w jaskiniach. Najważniejsze informacje zostaną przypomniane na krótkim podsumowaniu wykładu.

  • czw., 2025-09-25 10:00 do 11:00
  • czw., 2025-09-25 11:00 do 12:00
  • czw., 2025-09-25 12:30 do 13:30
  • czw., 2025-09-25 13:30 do 14:30
Lekcja festiwalowa Jak odstraszyć demencję, czyli jak pomóc naszemu mózgowi się zdrowo zestarzeć

Demencja jest złożonym zjawiskiem patologicznego starzenia się mózgu, które objawia się powolnym zanikiem pamięci, zaburzeniami emocjonalnymi oraz brakiem kontroli nad niektórymi odruchami fizycznymi. Na szczęście nie każdy musi doświadczyć demencji. Podczas procesu starzenia się, nasz mózg może starzeć się patologicznie (demencja) lub w sposób zdrowy. Możliwe jest dożycie nawet i 100 lat ze sprawnie funkcjonującym mózgiem! Wszystkie zależy od bardzo wielu czynników, z których część możemy kontrolować podczas naszego życia. Podczas tego wykładu dowiemy się czym jest demencja i co wiemy o jej powstawaniu. Dowiemy się również co możemy zrobić, niezależnie od tego w jakim wieku jesteśmy, aby zadbać o nasz mózg i jego poprawne funkcjonowanie w starszym wieku.

  • czw., 2025-09-25 13:00 do 14:00
Lekcja festiwalowa Problemy techniczne szybkiej kolei próżniowej

W ramach zajęć przybliżymy słuchaczom propozycję konstrukcji bardzo szybkiego środka transportu – Hyperloop. Przedstawimy wyniki prac dotyczące możliwości uruchomienia tego rodzaju systemu transportowego w Polsce. Skupimy się na zagadnieniach aerodynamiki, wynikających z nich ograniczeniach i możliwych rozwiązaniach. Rozważymy systemy organizacji ruchu i zapewnienia bezpieczeństwa. Będzie możliwość zajęcia miejsca w modelu kabiny takiego pojazdu oraz odbycia wirtualnego przejazdu jego symulatorem.

  • czw., 2025-09-25 09:00 do 10:30
  • czw., 2025-09-25 11:00 do 12:30
  • czw., 2025-09-25 13:00 do 14:30
Lekcja festiwalowa Wiarygodność badań opinii publicznej i trafność prognoz wyborczych

Wykład poświęcony będzie specyfice badań opinii publicznej oraz ich roli w komunikacji między obywatelami a elitami politycznymi i władzą. Wskazane zostaną zostaną czynniki wpływające na wiarygodność diagnoz płynących z badań i trafność prognoz wyborczych. Wykład ma też za zadanie uwrażliwić młode osoby na istotę i wagę korzystania z czynnego prawa wyborczego.

  • czw., 2025-09-25 13:00 do 14:00
Lekcja festiwalowa Zmieniam świat każdego dnia. „Urodzony” przedsiębiorca w gospodarce cyrkularnej

Kompostownik, second hand, elektryczna hulajnoga czy platforma do zdalnych zakupów - co mają ze soba wspólnego? Jak codzienne decyzje każdego z nas wpływają na globalną gospodarkę cyrkularną? Jak zmieniają świat?

W trakcie spotkania zastanowimy się nad granicami współdzielenia. Postaramy się znaleźć odpowiedź na pytanie jak sharing wpływa na nasze życie, jakie kompetencje pomaga rozwijać, gdzie w tym wszystkim znaleźć „urodzonego” przedsiębiorcę i czy on w ogóle istnieje.

  • czw., 2025-09-25 13:00 do 14:00
Lekcja festiwalowa Jaskinie - najważniejsze fakty i ciekawostki

Omawiamy podstawowe pojęcia związane ze speleologią. W prostych słowach opowiedziane zostanie czym są jaskinie, jaki jest ich podział i występowanie. Dlaczego są obiektem zainteresowania wielu naukowców na świecie, jaka jest ich geneza i etapy rozwoju. Sporo uwagi zostanie poświęcone najbardziej znanym jaskiniom na świecie, co sprawia że są wyjątkowe i często odwiedzane. Zaprezentowane zostaną również najważniejsze regiony występowania jaskiń w Polsce. Przedstawione zostaną główne jaskinie w Polsce, szczególnie lokalizacja i podstawowe informacje o jaskiniach udostępnionych turystycznie. Wyjaśnione zostanie pojęcie grotołaza i pokazane najważniejsze wyposażenie, jakie powinien posiadać. W skrócie zostaną również przedstawione rodzaje badań naukowych prowadzonych w jaskiniach. Najważniejsze informacje zostaną przypomniane na krótkim podsumowaniu wykładu.

  • czw., 2025-09-25 10:00 do 11:00
  • czw., 2025-09-25 11:00 do 12:00
  • czw., 2025-09-25 12:30 do 13:30
  • czw., 2025-09-25 13:30 do 14:30
Lekcja festiwalowa What exactly are probiotics?

Probiotics are live microorganisms that, when administered in adequate amounts, confer health benefits on the host. One of the basic criteria for selecting probiotic microorganisms, including bacteria, is their ability to survive in the host's body. Adhesion, i.e. the ability of microorganisms to adhere to the intestinal mucosa, enables the colonization of the gastrointestinal tract, and thus extends the probiotic action and contributes to improving the microbiological balance of the gastrointestinal tract. Other features, such as resistance to low pH or bile salts, production of various metabolites, including substances against other, competing microorganisms, also determine the ability of bacteria to survive in the gastrointestinal tract of animals or humans. Adhesion also allows for direct contact between microorganisms and epithelial cells, which is an important factor in many of the health-promoting effects observed with probiotic strains. During the lesson, we will introduce lactic acid bacteria, a group of microorganisms that includes the largest number of probiotic bacterial strains. We will show what their cells look like, how to investigate their probiotic properties using simple microbiological and biochemical tests, and talk about research on probiotics that use modern omics techniques (genomics, metagenomics, transcriptomics, proteomics and metabolomics).

  • czw., 2025-09-25 13:30 do 15:00
Spotkanie festiwalowe Zbrodnie i seks w dawnym Iranie

Jak prasa i literatura Iranu w dziewiętnastym i początkach dwudziestego wieku opisywała przestępczość i seksualność człowieka? Współcześnie spodziewamy się pogoni za sensacją raczej w prasie niż w literaturze. Czy tak było również w dawnym Iranie?

Rodząca się w połowie dziewiętnastego wieku prasa irańska, zwłaszcza rządowa, w swoich doniesieniach opierała się w znacznej mierze na oficjalnych raportach z poszczególnych prowincji. Oprócz opisywania wydarzeń, musiała też robić to w sposób budujący dobry wizerunek władzy i szacha jako niosących porządek i sprawiedliwość – wynikało to z tradycyjnej myśli politycznej, w której sprawiedliwość szerzona przez monarchę uznawano za podstawę siły państwa. Również w krytycznych dla monarchii pismach uznawano nawet tyranię za stan lepszy od braku władzy, a więc i gwaranta porządku i sprawiedliwości. Podobną co prasa rolę pełniły dawniej oficjalne kroniki monarsze; odnajdujemy też wyraźne podobieństwo w stylu i treści między prasą a późnymi kronikami.

Jeśli jednak chodzi o sferę seksualną, to w znacznie mniejszym stopniu jest ona obecna we wczesnej prasie niż w literaturze – w tym historiografii – wieku dziewiętnastego i dwudziestego. Gazety rządowe omawiają ją niekiedy w kontekście przestępstw z elementem seksualnym. W zbliżonym okresie, a także wcześniej, literatura jednak pełna jest odwołań do ludzkiej seksualności, a także jej opisów. Wraz z upowszechnianiem się prasy pozarządowej (a często wprost antyrządowej) w końcu dziewiętnastego i początkach dwudziestego wieku odwołania do seksualności staną się znacznie częstsze, również w formie satyry.

Wydaje się, że wspomniane różnice wynikają z charakteru wczesnej prasy rządowej, ściśle kontrolowanej, a zarazem będącej tak pod wpływami pism urzędowych, jak i tradycyjnej historiografii. Zmiany w sposobie informowania w prasie o omawianych zjawiskach wiązać się zaś może ze zmianą charakteru prasy.

Nauki humanistyczne
  • czw., 2025-09-25 13:30 do 14:30
Lekcja festiwalowa Lokowanie produktu, czyli kiedy produkt jest bohaterem

Lokowanie produktu rośnie w siłę. Na lekcji poznasz jego formy, wpływ na odbiorców oraz przykłady działań skutecznych i tych, które przynoszą odwrotny efekt.

  • czw., 2025-09-25 14:00 do 15:00
Lekcja festiwalowa Polimery i druk 3D w medycynie – materiały inteligentne

Spotkanie dla uczniów poświęcone będzie nowoczesnym technologiom wykorzystywanym w medycynie, ze szczególnym uwzględnieniem druku 3D i technologii elektroprzędzenia. Uczestnicy wezmą udział w wykładzie oraz warsztatach, podczas których poznają inteligentne materiały opracowywane z myślą o zastosowaniach biomedycznych. Dowiedzą się, czym są materiały inteligentne i jakie właściwości muszą posiadać, aby mogły być wykorzystywane np. w regeneracji tkanek. Zostanie przedstawiona technologia druku 3D i proces elektroprzędzenia jako narzędzia do tworzenia trójwymiarowych struktur o precyzyjnie zaprojektowanej geometrii.

Na przykładzie międzynarodowego projektu badawczego SmartPiezo (M-ERA.NET 2024) omówione zostaną konkretne zastosowania tych technologii - m.in. tworzenie wielofunkcyjnych, inteligentnych rusztowań polimerowych, które wspomagają regenerację chrząstki i tkanki kostnej. Uczniowie zobaczą, jak nowoczesna nauka łączy różne dziedziny - chemię, inżynierię materiałową i medycynę – w celu poprawy jakości życia pacjentów. Spotkanie ma na celu nie tylko przekazanie wiedzy, ale także zainspirowanie młodych ludzi do odkrywania świata nauki i technologii

  • czw., 2025-09-25 14:00 do 15:00
Spotkanie festiwalowe Jak indyjscy podróżnicy pisali o Europie Środkowej sto lat temu?

Od lat dwudziestych XX wieku coraz więcej Indusów odwiedzało Czechosłowację, Niemcy, Węgry i inne państwa naszego regionu. Część z nich spisała potem relacje z tych eskapad, postrzeganych przez nich jako egzotyczne. Dzisiaj ich teksty pozwalają nam spojrzeć na nasz świat oczami ludzi z odległego kraju.

Czego szukali w tej części świata tacy podróżnicy jak Ramnath Biswas, który przejechał rowerem z Indii do Wielkiej Brytanii, Mohanlal Ganguli, wędrujący po Sudetach i Beskidach, czy Durgabati Ghose, jedna z pierwszych indyjskich pisarek podróżniczek?

Nauki humanistyczne
  • czw., 2025-09-25 15:00 do 16:00
Spotkanie festiwalowe Między wymiarami, czyli rzecz o fraktalach

Podczas wykładu poszukamy przykładów fraktali występujących (nie tylko) w naturze, a także poznamy podstawowe cechy zbiorów fraktalnych. Przyjrzymy się bliżej kilku klasycznym przykładom fraktali i nauczymy się je konstruować. Dowiemy się także jak obliczyć wymiar prostego zbioru fraktalnego i dlaczego jest on często ułamkowy. Na koniec porozmawiamy o ich dawnych i aktualnych zastosowaniach.

Nauki matematyczne
  • czw., 2025-09-25 15:00 do 16:00
Spotkanie festiwalowe ChatGPT a prawa autorskie AI

ChatGPT jest modelem AI, który został opracowany na podstawie dużych zbiorów danych, tak aby mógł prowadzić rozmowę i angażować się w różne tematy, od ogólnych rozmów po określone obszary wiedzy. ChatGPT podobnie jak inne modele AI był trenowany na ogromnych ilości danych tekstowych, obrazów, dźwięków itd., które to treści objęte były prawem autorskim np. książki, artykuły, strony internetowe.

Tak więc powstaje pytanie czy ChatGPT naruszył prawa autorskie np. tzw. dozwolony użytek w procesie trenowania modelu językowego GPT, a także czy AI posiada prawa autorskie do wygenerowanej przez siebie treści? Czy użytkownik zgodnie z warunkami użytkowania ChatGPT ponosi odpowiedzialność za "Treść" tj. zarówno za dane wejściowe jak i dane wyjściowe?

Nauki prawne
  • czw., 2025-09-25 16:00 do 16:50
  • czw., 2025-09-25 17:00 do 17:50

©2025 Festiwal Nauki