polski

Zapraszamy na niezwykłe warsztaty, które pozwolą Ci spojrzeć na grunt w zupełnie nowy sposób! Czy zastanawiałeś się kiedyś, jaką rolę odgrywa ziemia pod naszymi stopami w kształtowaniu środowiska, w którym żyjemy? Podczas tych zajęć dowiesz się, jak różne rodzaje gruntu wpływają na budownictwo, rolnictwo i ekosystemy.

Poznasz właściwości piasku, gliny i innych materiałów, które tworzą podłoże naszej planety. Zgłębisz procesy formowania się gruntów i ich struktury. Przeprowadzimy ciekawe eksperymenty, które pokażą, jak rozpoznać różne rodzaje gruntów oraz ich właściwości.

Te zajęcia są doskonałą okazją do zrozumienia, jak ważny jest grunt w naszym codziennym życiu oraz jak możemy go wykorzystać w sposób zrównoważony i efektywny. Przyjdź i odkryj, co się kryje pod stopami!

Weź udział w warsztatach „Kryminalne zagadki IMDiK” i odkryj, jak nauka pomaga rozwiązywać zagadki! Poznaj techniki analizy DNA, naucz się rozpoznawać odciski palców i połącz dowody niczym prawdziwy śledczy

W instytucie doszło do tajemniczej kradzieży. Łupem padły tajne wyniki badań. Sprawa wstrząsnęła środowiskiem naukowym – dostęp do laboratorium miało zaledwie kilka osób, a w pobliżu miejsca przestępstwa znaleziono fragmenty materiału biologicznego oraz odciski palców. Na miejsce zostaje wezwany zespół młodych badaczy – uczestników warsztatów – których zadaniem będzie wskazanie sprawcy na podstawie dostępnych poszlak i zastosowania podstawowych technik kryminalistycznych.

Warsztaty rozpoczynają się krótkim wprowadzeniem teoretycznym, podczas którego uczestnicy poznają podstawy analizy DNA, technik elektroforezy, a także metod identyfikacji odcisków palców. Omówione zostają również przykłady praktycznego wykorzystania biotechnologii w rozwiązywaniu przestępstw – od analizy śladów biologicznych po profilowanie genetyczne.

Następnie uczestnicy zostają podzieleni na zespoły dochodzeniowe i otrzymują „kartę sprawy” – fikcyjny opis miejsca przestępstwa, sylwetki podejrzanych oraz próbki dowodów. W części praktycznej uczestnicy wykonują symulację elektroforezy DNA: porównują wzory „próbki z miejsca zbrodni” z profilami DNA podejrzanych (przy użyciu przygotowanych modeli papierowych lub barwników). Dodatkowo uczą się pobierać odciski palców i analizować ich wzory, porównując je z zabezpieczonym odciskiem z miejsca zdarzenia.

Każdy zespół analizuje poszlaki, łączy fakty i wskazuje sprawcę. Uzasadnienie decyzji musi opierać się na danych biologicznych oraz logicznym rozumowaniu. Na zakończenie warsztatów odbywa się wspólne omówienie wyników, podsumowanie zdobytej wiedzy oraz krótkie wprowadzenie do zaawansowanych technik kryminalistycznych wykorzystywanych we współczesnej biotechnologii (m.in. analiza STR, PCR, sekwencjonowanie DNA).

Warsztaty rozwijają umiejętność pracy zespołowej, krytycznego myślenia i analizowania danych biologicznych. Dzięki połączeniu elementów nauki i zabawy uczestnicy nie tylko poznają fascynujący świat biotechnologii, ale także odkrywają, jak nauka może pomagać w rozwiązywaniu realnych problemów.

Uwaga! Warsztaty dla osób w wieku 15-19 lat. Obowiązują zapisy (dostępne na imdik.pan.pl we wrześniu).

Podczas pokazu będzie można zobaczyć roboty przemysłowe "na żywo". Są to jedne z najnowocześniejszych urządzeń aktualnie stosowanych w światowym przemyśle. Zaprezentujemy, jakie zadania mogą wykonywać roboty w warunkach pracy przemysłowej i w jakim stopniu mogą wyręczyć ludzi. Opowiemy także o istotnych zagadnieniach bezpieczeństwa pracy z robotami.

Pracownicy ŚLCJ oprowadzą Państwa po Laboratorium. Będzie można zobaczyć „serce” Laboratorium – czyli cyklotron, oraz usłyszeć o tym jak działa ten akcelerator. Zwiedzić będzie można też halę eksperymentów – czyli miejsce, do którego docierają wiązki ciężkich jonów przyspieszone w cyklotronie i gdzie, wykorzystując różnego rodzaju układy detektorów, prowadzi się badania z fizyki jądrowej (i nie tylko).

Zwiedzanie laboratorium poprzedzone będzie pokazem filmu animowanego "Tajemniczy Świat Jąder Atomowych", który zabierze widza w podróż do mikroświata. Pokaże, jak odkryto istnienie jądra atomowego i jak badamy jego strukturę.

Dlaczego mieszkańcy Okinawy żyją tak długo i szczęśliwie? Co zachodni świat może wynieść z japońskiej filozofii życia? Zapraszamy na spotkanie w ramach bloku psychologii filmu, podczas którego przyjrzymy się fenomenowi długowieczności mieszkańców japońskiej wyspy Okinawa – regionu słynącego z największej liczby stulatków na świecie.

Wydarzenie otworzy pokaz filmu dokumentalnego „Exploring the Island Where People Don’t Die (Okinawa)”, który w przystępny i obrazowy sposób ukazuje codzienne życie starszych mieszkańców Okinawy. Kamera śledzi ich na zakupach, w kuchni, w ogrodzie – ale też w chwilach refleksji i radości, pokazując nie tylko ich wyjątkową fizyczną kondycję, ale także głębokie zakorzenienie w lokalnej społeczności. 

Przed seansem odbędzie się 30-minutowy wykład dr hab. Alicji Waszkiewicz-Raviv – badaczki mediów i psycholog komunikacji.  To spotkanie to nie tylko refleksja nad fenomenem długowieczności, ale również okazja, by wspólnie zastanowić się nad tym, co dla każdego z nas znaczy dobre życie i jak kino może inspirować do zmiany perspektywy.

Amerykańscy prezydenci zawsze budzą zainteresowanie świata lecz wszystkie poprzednie postaci zdają się blednąć przy obecnym mieszkańcu Białego Domu. Ze względu na nietuzinkowy sposób sprawowania władzy trudno o wyważone oceny 47-go prezydenta USA. W zależności od emocjonalnego stosunku do niego nazywany jest geniuszem bądź szaleńcem. O neutralne oceny na razie trudno.

Czy po pół roku urzędowania można się pokusić o jakieś refleksje, które nie będą głównie publicystycznymi ocenami stylu przywództwa Trumpa? Czy w jakikolwiek sposób jest on typowy? Czy jego biznesowe podejście do polityki pasuje do charakteru liberalnej demokracji? Czy chaos i zmienność mieszczą się w demokratycznym porządku instytucjonalnym? Czy egotystyczna autokreacja jest nową charyzmą? Czy nieskrywany populizm jest nieuniknioną reakcją na upadek autorytetów? Czy przywódca jest produktem kultury czy jej kreatorem? Czy Donald Trump jest LEKIEM na słabości współczesnej demokracji czy jej GRABARZEM?

Jeśli chcielibyście Państwo poszukać wspólnie odpowiedzi na te pytania to zapraszam na spotkanie. Przyjdźcie pełni oburzenia albo zachwytu ale pamiętajcie, że dyskusja w murach akademickich zobowiązuje do bycia gotowym do wysłuchania innych opinii.

Technologia przez długi czas była postrzegana jako siła napędzająca degradację środowiska. Wzrost zużycia energii, emisji dwutlenku węgla, kryzys wodny czy zależność od surowców ziem rzadkich – wszystko to pogłębiało przekonanie, że innowacje cyfrowe oddalają nas od przyrody. Jednak w obliczu kryzysu planetarnego zaczyna się rysować inny obraz: technologia staje się nie tylko narzędziem kontroli i eksploatacji, ale także aktorem aktywnie splecionym z ekosystemem. Działa na rzecz jego ochrony, regeneracji i zrozumienia.

Po technologie sięgają dziś państwa, które wdrażają cyfrowe strategie klimatyczne, wykorzystując dane satelitarne, AI i czujniki środowiskowe do monitorowania emisji, zarządzania wodą czy prognozowania klęsk żywiołowych. Korporacje, naciskane przez regulacje i oczekiwania społeczne, analizują swoje ślady węglowe, mierzą wpływ łańcuchów dostaw na środowisko i inwestują w zieloną transformację. Ale technologia nie jest już tylko domeną państw czy przemysłu. Coraz częściej to społeczeństwo obywatelskie i ruchy społeczne wchodzą z nią w sojusz – tworząc oddolne systemy pomiaru zanieczyszczeń, monitorując działania firm i władz, czy mobilizując dane na rzecz realizacji postulatów klimatycznych.

W tym nowym pejzażu ludzko-nieludzkim natura nie jest już tylko biernym obiektem pomiaru – sama staje się źródłem i przetwórcą danych. Pszczoły zbierają informacje o zanieczyszczeniach, małże reagują na toksyny w wodzie, a grzybnie – jak sugerują badacze – mogą być używane jako biologiczne procesory. Sztuczna inteligencja, sprzężona z tymi systemami, nie tylko modeluje przyszłe scenariusze klimatyczne, ale też wspiera projektowanie alternatywnych światów – bardziej sprawiedliwych, odpornych i zrównoważonych.
Technologia nie rozwiąże kryzysu sama, ale może stać się jego sprzymierzeńcem – jeśli zostanie zakorzeniona w etyce troski i odpowiedzialności. Przyszłość nie należy ani wyłącznie do natury, ani do maszyn. Należy do ich splątania – do świata, w którym cyfrowe i organiczne współdziałają na rzecz przetrwania planety.

Warsztat będzie dotyczył specyficznych trudności, które mogą wystąpić u osób z uszkodzeniami mózgu, takimi jak np. udary, urazy czy nowotwory.

Przedstawione zostaną wybrane zaburzenia neuropsychologiczne – m.in. pamięci, uwagi, funkcji językowych, funkcji wzrokowo-przestrzennych i funkcji wykonawczych – oraz ich wpływ na codzienne funkcjonowanie Pacjentów i ich rodzin. Omówione zostanie znaczenie i cel badania neuropsychologicznego w ocenie stanu pacjenta. Przedstawię również informacje dotyczące możliwości rehabilitacji neuropsychologicznej, wykorzystującej plastyczność mózgu i strategie kompensacyjne. 

Oryginalne woluminy z Gabinetu Starych Druków posłużą do zaprezentowania wybranych herstorii związanych z wpływem i znaczeniem kobiet dla kultury, polityki i sztuki dawnych wieków. Pokażemy tomy pochodzące z kobiecych kolekcji, książki powstałe dzięki hojnym patronkom i naukowczyniom, a także różne wizerunki władczyń, między innymi królowej Bony i słynnej papieżycy Joanny.

Każdy doświadcza zmian w swoim życiu. I niezależnie od tego czy zmiana przynosi korzyści, jest oceniana jako pozytywna czy negatywna, jest związana z wysiłkiem, stresem oraz negatywnymi konsekwencjami w postaci zwiększenia się negatywnych emocji. Wyniki badań dostarczają wiedzy i wskazówek w jaki sposób można ograniczyć negatywne skutki zmian oraz jak możemy wykorzystać je do rozwoju, mieć większy wpływ na nie, by zmiany mogły nam przynieść większym stopniu korzyści. Kiedy zmiana zachodzi w organizacji to jak przebiega, jak odbiorą ją ludzie zależy od liderów i tego na ile wspierająca jest organizacja. Okazuje się, że im wyższe kompetencje liderów, tym mniejszy negatywny odbiór zmian - i tych w pracy, organizacji, i tych w życiu osobistym.

Prezentacja będzie zatem poświęcona zrozumieniu tego, co dzieje się z ludźmi w trakcie kiedy doświadczają zmian i poznaniu czynników, które pozwalają ograniczyć negatywne skutki zmian, a wykorzystać zmianę do lepszej własnej przyszłości.

Ekonomia i sztuka na pierwszy rzut oka wydają się odległe. Pierwsza to dyscyplina pragmatyczna, oparta na chłodnej kalkulacji, druga – sfera wolności i nieograniczonej wyobraźni. Okazuje się jednak, że ekonomia dostarcza artystom wielu inspiracji.

Można wyróżnić pięć głównych obszarów, w których te dwie dziedziny się przenikają: Wartość: Artyści często eksplorują naturę wartości, jej kreację, symbolikę oraz manipulację. Interesuje ich, co nadaje rzeczom wartość i jak ta wartość jest postrzegana. Etyka: Ekonomiczne mechanizmy i dylematy etyczne stanowią kolejny obszar inspiracji. Artyści zadają pytania o granice sukcesu i moralne kompromisy, a także o odpowiedzialność bogatych; Symbole: Banknoty i papiery wartościowe, jako wizualne reprezentacje wartości, również przyciągają uwagę artystów, stając się elementem ich twórczości; Społeczeństwo: Ekonomiczne problemy często splatają się z kwestiami społecznymi, co artyści chętnie odzwierciedlają w swoich dziełach, analizując wpływ ekonomii na życie ludzi; Rynek sztuki: Specyfika rynku sztuki, mechanizmy wyceny dzieł, gry rynkowe i pojęcie własności artystycznej, to kolejne zagadnienia, które inspirują artystów do refleksji.

Ekonomia, wbrew pozorom, okazuje się bogatym źródłem inspiracji dla sztuki, otwierając przed artystami szerokie pole do twórczej eksploracji.

Polskie Towarzystwo Miłośników Astronomii oddział w Warszawie zorganizuje obserwację nieba przy użyciu własnych teleskopów. W razie niepogody uczestnicy spotkania zaproszeni zostaną na opowieść na temat astrofotografii oraz tajemnic układu słonecznego.

Czy w mieście z jego hałasem, nocnym oświetleniem i ruchem drogowym jest miejsce dla nietoperzy? Postaramy się o tym przekonać podczas wieczornej wycieczki, wyposażeni w chytre elektroniczne urządzenia, które pozwalają usłyszeć to, co normalnie dla nas niesłyszalne (a być może również zobaczyć rzeczy niewidoczne gołym okiem).

Zamierzamy spędzić około dwóch godzin pod gołym niebem, należy zatem ubrać się odpowiednio do panującej temperatury. Nie od rzeczy może być zabranie ze sobą latarki. Jeśli ktoś uważa komary za uciążliwe, należy się przed nimi zabezpieczyć. 

Proces budowy maszyn, urządzeń i różnego rodzaju przedmiotów użytkowych we współczesnym świecie nierozerwalnie związany jest z projektowaniem, w czasie którego inżynierowie wykorzystują złożone systemy wspomagania komputerowego. Programy CAD (ang. Computer Aided Design) pozwalają na tworzenie w wirtualnej przestrzeni trójwymiarowej elementów o wyrafinowanych kształtach w bardzo krótkim czasie. Spasowanie poszczególnych części rzeczywistej konstrukcji, które pojawiły się na początku w głowie konstruktora, a następnie na ekranie komputera, jest idealne. Możemy tego doświadczyć oglądając sprzęty i przedmioty codziennego użytku. Ten efekt potęguje możliwość współpracy programów CAD i CAM (ang. Computer Aided Manufacturing) z maszynami do automatycznej, cyfrowo sterowanej obróbki materii. Z kolei współpraca komputerowych systemów CAD i CAE (ang. Computer Aided Engineering) pozwala na drodze obliczeń numerycznych zaprojektować urządzenie, które może być bardzo skomplikowane i odpowiedzialne, a jednocześnie będzie lekkie i bezpieczne. Systemy CAD-CAM-CAE wyparły już deskę kreślarską, ołówek, linijkę, kalkulator... Całe szczęście komputery we wszystkim nie wyręczą człowieka, gdyż człowiek nadal jest twórcą pomysłu, ale spowodowały, że inżynierowie osiągają swoje cele szybciej i w znacznie bardziej komfortowych warunkach.

Odwiedzający hangar lotniczy Wydziału MEiL PW będą mogli wziąć udział w warsztatach budowy latającego modelu szybowca PW-5 Smyk. Warsztaty polegają na samodzielnym złożeniu na miejscu modelu szybowca PW-5 Smyk z pianki depron. Po pomyślnym oblocie modelu wydawany będzie imienny certyfikat uczestnictwa w warsztatach, który zawiera opis i historię powstania szybowca. Uczestnicy budują swoje modele w miejscu, gdzie powstał szybowiec PW-5 Smyk, zwycięzca konkursu Międzynarodowej Federacji Lotniczej na szybowiec klasy światowej.

Wycieczka „Puszcza jako księga/archiwum" to spacer w głąb Puszczy Kampinoskiej z zupełnie innej perspektywy – jako zbioru zapisków, śladów i warstw, które można odczytać, jeśli zna się język ziemi/krajobrazu. Przewędrujemy przez wydmy, grodzisko i torfowiska, ucząc się rozpoznawać ukryte opowieści: o ludzkiej obecności, o zmianach klimatu, o współpracy i eksploatacji, o tym, co było, co zostało zapomniane – i co możemy jeszcze ocalić.

Trasa: Granica – Zamczysko – Karpaty – Granica
Dystans: ok. 15,5 km (średni stopień trudności – fragmenty piaszczyste)
Prowadzenie: Partycja Sołtysik edukatorka z Kampinoskiego Parku Narodowego

Zagadnienia omawiane w trakcie wycieczki:

• „Co mówi pyłek?" – wprowadzenie do palinologii, czyli nauki o pyłkach. Jak ziarenko pyłku sprzed tysiąca lat może powiedzieć nam więcej niż niejedna kronika?
• „Tu byli ludzie" – archeologia codzienności. Grodziska, kopce, relikty szlaków handlowych. Jak rozpoznać je w terenie? Co zdradza ukształtowanie terenu, linia drzew, nietypowy pagórek?
• „Z bartników na archeologów" – historia bartnictwa w Puszczy Kampinoskiej. Jak las dawał miód, ale i tożsamość. Gdzie szukać śladów dawnych barci? Jakie dziedzictwo zostawili po sobie dawni bartnicy?
• Granice, które przesuwały się razem z ludźmi. O tym, jak zmieniały się zasięgi lasów i pól, co mówi o tym rzeźba terenu, starorzecza, linie olsów.
• Torfowiska jako archiwa klimatu. Jak mokradła zapisują przeszłość. Dlaczego są cenne nie tylko przyrodniczo, ale i jako pamiętniki epok?
• Czy można „czytać" puszczę bez dokumentów? – opowieść o nauce terenowej, rekonstrukcjach historycznych i wspólnej pracy archeologów, przyrodników, geografów.
• Krajobraz jako nośnik pamięci. Czy drzewa pamiętają? Czy można mówić o emocjonalnej mapie Puszczy?

Okres II wojny światowej dla wielu polskich artystów był czasem niemieckich represji z powodu prowadzonej przez nich działalności konspiracyjnej czy niechęci do współpracy z okupantem. Podczas zwiedzania poznamy dramatyczne losy Mai Berezowskiej, Zofii Pociłowskiej Kann, Stanisława „Miedzy” Tomaszewskiego czy artystów polskiej estrady.

Kryptografii używamy na co dzień - wysyłając emaile, dzwoniąc, dokonując przelewu, łącząc się z internetem... Nasze dane są bezpieczne, dzięki ich zakodowaniu. Kodowanie i odkodowywanie wiadomości wymaga z kolei tzw. klucza kryptograficznego. Klasyczne szyfry są bezpieczne, pod warunkiem, że klucz szyfrujący nie zostanie przechwycony. A jak przekazać klucz na odległość? Ten właśnie problem rozwiązuje kryptografia kwantowa, dział mechaniki kwantowej.

Podczas wykładu opowiem o podstawach kryptografii kwantowej i przedstawie najprostszy protokół wymiany klucza, tzw. BB84. Po wykładach - zapraszamy chętnych na warsztaty.

Walka z otyłością to nie tylko historia fizyczna, ale także psychiczna. Stres, traumy i napięcie emocjonalne mogą uruchamiać kaskadę biologiczną prowadzącą do przewlekłych stanów zapalnych, insulinooporności i zespołu metabolicznego. Omówimy rolę kortyzolu, osi HPA oraz adipokin – substancji wydzielanych przez tkankę tłuszczową, które wpływają na mózg, odporność i metabolizm. Zastanowimy się, dlaczego niektóre osoby, mimo diet i terapii, nie mogą trwale schudnąć – i co wspólnego mają z tym emocje, traumy z dzieciństwa i poczucie braku bezpieczeństwa.

Ta prezentacja to opowieść o ciele pod wpływem stresu – i o szansach na odzyskanie równowagi.

W tej prezentacji przyjrzymy się, jak trauma, przemoc i przewlekły stres wpływają na działanie mózgu, układu odpornościowego i mechanizmy percepcji bólu. Wyjaśnimy, czym jest centralna sensytyzacja – stan, w którym układ nerwowy staje się nadwrażliwy, interpretując nawet neutralne bodźce jako bolesne. Omówimy także rolę neurozapalnych szlaków, nadreaktywności osi HPA i dysregulacji układu serotoninowego. Przeanalizujemy, jak emocje i przeżycia „zapisują się” w ciele, prowadząc do przewlekłego bólu, zmęczenia, a także objawów depresyjnych i lękowych – oraz jakie są możliwości wsparcia osób cierpiących na to trudne do zdiagnozowania schorzenie.

Czy kiedykolwiek zastanawiało Cię, jak działają komputery kwantowe? Do czego można je wykorzystać i jak zacząć z nimi pracę? Jeśli tak – zapraszamy na wyjątkowe zajęcia wprowadzające do programowania komputerów kwantowych! 

Podczas wykładu odkryjesz fascynujący świat obliczeń kwantowych, a zdobytą wiedzę wykorzystasz od razu w praktyce podczas serii warsztatów. To idealna okazja, by postawić pierwsze kroki w tej przełomowej dziedzinie technologii!

Podczas warsztatów uczestnicy zostaną wprowadzeni w programowanie komputerów kwantowych w języku Python za pomocą notatników Jupyter z wykorzystaniem środowiska Qiskit. Uczestnicy będą samodzielnie wykonywać zadania na swoich komputerach pod okiem prowadzącego.

Materiały będą oparte o początek kursu QBronze: https://qworld.net/workshop- i zostaną udostępnione przed warsztatami wraz z instrukcją instalacji. Każdy uczestnik powinien wykonać instalacje, a następnie przetestować swój system, postępując zgodnie z instrukcją. Materiały będą również zawierać notatniki do przejrzenia przed warsztatem, dotyczące podstawowej matematyki (operacje arytmetyczne na wektorach i macierzach) oraz języka Python.

Rekomendowana grupa wiekowa: 15+

Wymagania wstępne: Jedynym warunkiem wstępnym jest znajomość podstaw programowania (zmienne i podstawowe typy danych, pętle i warunki). Przydatne może być wcześniejsze doświadczenie z językiem Python.

 Akumulacja to odkładanie i pomnażanie pieniędzy z myślą o przyszłości. Nawet małe kwoty, regularnie oszczędzane i inwestowane, mogą urosnąć dzięki sile procentu składanego. Mówi się, że „pieniądz przyciąga pieniądz”, bo im więcej masz, tym więcej możesz zarobić.

Nie trzeba być bogatym, żeby zacząć – wystarczy systematyczność i cierpliwość. Najważniejsze to zrobić pierwszy krok i dać swoim pieniądzom czas, by zaczęły pracować na Ciebie.

Skąd się wziął ”renesans” psychodelików we współczesnym świecie? Jakie są jego przyczyny? Jakie społeczne czynniki napędzają to zjawisko, ze szczególnym uwzględnieniem ich potencjału terapeutycznego, kto prowadzi nad nimi badania, w jakim celu oraz komu mogą pomóc, a komu zaszkodzić? Te pytania zadaje sobie chyba każdy, kto obserwuje życie społeczne, zarówno w obszarze terapii, jak i w obszarze zabawy. 

Może to odpowiedź na samotność? To narastające zjawisko społeczne, dotyka ludzi w każdym wieku, niosąc poważne konsekwencje dla zdrowia psychicznego i fizycznego. Samotność, jako subiektywne poczucie odseparowania od innych, często wiąże się z trudnościami w zakresie empatii i teorii umysłu, kluczowych umiejętności dla budowania relacji. Osoby doświadczające samotności mogą mieć ograniczoną zdolność wchodzenia w perspektywę innych, a to pogłębia ich izolację, tworząc błędne koło. Badania wskazują, że substancje psychodeliczne, takie jak psylocybina, mogą zwiększać empatię oraz zmieniać wzorce komunikacji między obszarami mózgu odpowiedzialnymi za interakcje społeczne. Dzięki temu osoby stosujące je w kontrolowanych warunkach stają się bardziej otwarte i mniej skupione na negatywnych myślach o sobie. Czy te zmiany mogą prowadzić do trwałego zwiększenia poczucia więzi z innymi i przełamania samotności?

A jaka jest rola psychodelików w innych kulturach? Czy ich sakralne użycie mogło wpłynąć na charakter danej kultury? W XIII w. p.n.e. powstały hymny Rygwedy, w których opisywane są rytuały z użyciem tajemniczego napoju wytwarzanego z nieznanej do dziś rośliny zwanej soma. Prawdopodobnie zawierała substancję psychodeliczną, bo jak opisują autorzy hymnów, soma miała dawać doświadczenie boskości, nieśmiertelności i natchnienia twórczego. Utrata dostępu do tej rośliny zainicjowała wielowiekowy proces poszukiwania jej efektów bez jej użycia – poprzez praktyki pracy z ciałem i umysłem, który był najważniejszą przyczyną narodzin jogi uprawianej zarówno w hinduizmie, jak i w buddyzmie w celu doświadczeń wychodzących poza codzienne poznanie, jak i — zwłaszcza na Zachodzie — w celu zachowania zdrowia i równowagi psychicznej.